Üretim, güven, çevre üzerine..(Köşe yazısı 28.11.2018 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Seçim yaklaştıkça, siyasilerde, liderlerle, adaylarla üretim, çevre, tüketim üzerine bazı açıklamalar yapıyor, rakamlar veriyor. Ben yine noktasına virgülüne dokunmadan bu konuda Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nden aldığım güncel verileri paylaşacağım.
Çevre Koruma Harcama İstatistikleri
Çevre koruma harcamaları 2017 yılında toplam 34,4 milyar TL olarak gerçekleşti. Çevre koruma harcamalarının %57,7’si mali ve mali olmayan şirketler, %35’i genel devlet ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşlar ve %7,3’ü ise hanehalkları tarafından yapıldı. Çevre koruma harcamalarının %49’unu atık yönetimi hizmetleri, %35’ini atıksu yönetimi hizmetleri, %6,6’sını biyolojik çeşitliliğin ve peyzajın korunması, %3,5’ini toprak, yeraltı ve yüzey sularının korunması ve kalitesinin iyileştirilmesi ve %5,9’unu ise diğer konularda yapılan çevre koruma harcamaları oluşturdu. Toplam 5,9 milyar TL olarak gerçekleşen çevre koruma yatırım harcamalarının %62’si mali ve mali olmayan şirketler, %38’i ise genel devlet tarafından yapıldı. Atıksu yönetimi hizmetleri için 2,6 milyar TL, atık yönetimi hizmetleri için 1,3 milyar TL yatırım harcaması yapılırken diğer konularda 2 milyar TL çevre koruma yatırım harcaması yapıldı. Çevre koruma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki oranı 2016 yılında %1,06 iken, 2017 yılında %1,11 olarak gerçekleşti.
Sektörel Güven Endeksleri
Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi Ekim ayında 75,7 iken, Kasım ayında %5,4 oranında artarak 79,8 oldu. Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu, hizmetlere olan talep ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksleri sırasıyla %4,8, %8 ve %4 artarak 72, 74,4 ve 93,1 değerini aldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi Kasım ayında %4,3 oranında artarak 90,7 oldu. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlar ve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla %6,2 ve %14 artarak 67,6 ve 91,7 değerini aldı. Mevcut mal stok seviyesi endeksi ise %3,5 azalarak 112,9 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 58,7 iken, Kasım ayında %3,5 oranında azalarak 56,6 oldu. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi endeksleri sırasıyla %5 ve %2,5 azalarak 45,4 ve 67,7 oldu.
Kümes Hayvancılığı Üretimi
Tavuk yumurtası üretimi Eylül ayında bir önceki aya göre %1,9 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre %1,1 arttı. Kesilen tavuk sayısı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,7, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,4 arttı. Eylül ayında kesilen hindi sayısı ise bir önceki aya göre %5,1, bir önceki yılın aynı ayına göre %30,7 çoğaldı. Tavuk eti üretimi Eylül ayında bir önceki aya göre %2,4, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 arttı. Eylül ayında hindi eti üretimi ise bir önceki aya göre %8,2, bir önceki yılın aynı ayına göre %30,5 artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış seriye göre tavuk eti üretimi bir önceki aya göre %4,7 yükseldi. Takvim etkisinden arındırılmış seriye göre ise tavuk eti üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %3,7 arttı.
Süt ve Süt Ürünleri Üretimi
Toplanan inek sütü miktarı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8,1 arttı. Eylül ayında ticari süt işletmeleri tarafından içme sütü üretimi 119 bin 172 ton olarak gerçekleşti ve bir önceki yılın aynı ayına göre %5 artış gösterdi. İnek peyniri üretimi 58 bin 179 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %6,8 arttı. Koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri ise bin 754 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %13,4 azaldı. Yoğurt üretimi 108 bin 62 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %9,5 arttı. Ayran üretimi ise 65 bin 231 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre %5,6 artış gösterdi.
Eylül ayında ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü yağ oranı ortalama %3,4, protein oranı ise ortalama %3,2 olarak tespit edildi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,4 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %7,6 arttı.
Kırmızı Et Üretim İstatistikleri
Toplam kırmızı et üretimi kurban bayramının gerçekleştiği III. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %27,4, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %0,4 oranında arttı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 145 bin 173 ton olarak gerçekleşti. Sığır eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %30, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %5,6 oranında arttı. Koyun eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %4,4 artarken, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %13,7 oranında azaldı.
