Bengü Kural, Holiday İnn otelde gerçekleştirdiği basın toplantısında bölünebilme kurallarını anlattı.Bengü Kural’ın anlatımları şöyle.
Bilindiği üzere iki rakamlı sayıların 4 ile, üç rakamlı sayıların ise 8 ile pratik bölünebilme kuralı ülkemizde ve dahi dünyada yoktur. Ülkemizdeki öğretime baktığımızda ise 4 ile bölünebilmede iki rakamlı, 8 ile bölünebilmede ise üç rakamlı sayıların bölünebilme kuralı yoktur. Mevcuttaki 7 ile bölünebilme kuralı ise 8 ile bölünebilme kuralı gibi fazlasıyla karışıktır. Öyle ki; 7 ve 8 ile bölünebilme kuralları, bölme işlemini yapmaktan daha zordur.
Pandemi dolayısı ile boş geçirdiğim zamanlar arttı ve bu boş vakitlerimde bölünebilme kurallarını irdelemeye başladım. Sayılarla dansım, elma dilimlerken 4 ile bölünebilme kuralını bulduğumu fark etmem ile sonuçlandı. Sonrasında 8 ve daha sonrasında da 7 ile bölünebilme kurallarını keşfettim. Durumu babam ile paylaşınca aşırı sevindi ve gururlandı. Öyle ki odanın içinde oynamaya başladı. Bulduğum kuralların küresel ölçekte önemli olduğunu belirterek hemen kendisi de matematik öğretmeni olan okul müdiremiz ile temasa geçti. Müdire Hanım beni tebrik ederek konuyu matematik zümresine de aktardı ve bulduğum kuralın müfredata geçmesi için çalışmalara başladık. Siz değerli basın mensuplarından tek talebim bürokratik engelleri geçmemize yardımcı olmanız ve bu kuralların sayesinde gündelik hayatta, sınavlarda vs. tüm dünya insanlarının hayatlarının kolaylaştırılmasına elçi olmanızdır.
Covid-19 salgınının devasa götürüsüne karşı bir corona kazanımı olarak gördüğüm bu bölünebilme kurallarında, matematik bilgisi çok az olanlar dahi, kolaylıkla 4,7 ve 8 ile bölünebilmeyi anlayacaklardır.
Mevcut 8 ile bölünebilme kuralı:
abcde sayısının 8 ile bölünebilmesi için 4c+2d+e toplamının 8 ile bölünebilmesi gerekmektedir.
Örnek:
864 sayısının 8 ile bölünüp bölünmediğini bulalım.
864 sayısı için: 4*8=32 + 2*6=12 + 4 è 32+12+4=48 48/8=6 48 8’e bölünebildiğine göre 864 sayısı 8’e bölünebilir.
Mevcut 7 ile bölünebilme kuralı: (En Bilinen)
Sayının rakamlarının altına birler basamağından başlayarak sırasıyla; (+1), (+3), (+2), (-1), (-3), (-2), (+1)… sayılarıyla çarpılır. Elde edilen sayıların toplamı 7’nin tam katı ise bu sayı 7 ile tam bölünüyor demektir.
Örnek: 189 sayısının 7 ile bölünüp bölünmediğini bulalım.
1 8 9
* +2 *+3 *+1
+2 +24 +9 = 35
35 sayısı 7’nin 5 tam katı olduğu için 189 sayısı 7 ile tam bölünür.
Keşfetmiş olduğum pratik bölünebilme kurallarında ise ;
4 ile bölünebilme: Yarısı çift olan bir sayı 4’e bölünebilir.
8 ile bölünebilme: Çeyreği çift olan bir sayı 8’e bölünebilir.
7 ile bölünebilme: Son rakamının iki katı, kalan sayıya eşit olan tüm sayılar 7’ye bölünebilir. (Mod 7)
Şöyle ki; 7 ile bölünebilme kuralları için örnekler;
- 189 sayısı için: son rakamı olan 9’un 2 katı 9*2=18 olduğu için 7ile bölünebilir.
- 21 sayısı için: son rakamı olan 1’in 2 katı, 1*2=2 olduğu için 7 ile bölünebilir.
- 42 sayısı için: son rakamı olan 2’nin 2 katı, 2*2=4 olduğu için 7 ile bölünebilir.
- 63 sayısı için: son rakamı olan 3’ün 2 katı, 3*2=6 olduğu için 7 ile bölünebilir.
- 84 sayısı için: son rakamı olan 4’ün 2 katı, 4*2=8 olduğu için 7 ile bölünebilir.
- 105 sayısı için: son rakamı olan 5’in 2 katı, 5*2=10 olduğu için 7 ile bölünebilir.
- 74 sayısı için: son rakamı olan 4’ün 2 katı, 4*2 =8 8, 7’ye eşit olmadığı için 7 ile bölünemez.
- 112 sayısı için: son rakamı olan 2’nin 2 katı, 2*2=4 11=4(Mod 7) 4=4 olduğu için 7 ile bölünebilir.
Formülü: abcde sayısı için 2e=abcd (Mod 7) ise abcde sayısı 7’ye bölünebilir demektir.
4 ve 8 ile bölünebilme kuralları için örnekler;
- 864 sayısının yarısı 432 olduğuna göre 4 ile bölünebilir. Çeyreği 432/2= 216 çift bir sayı olduğuna göre 864 sayısı 8 ile de bölünebilir.
- 428 sayısının yarısı 214 olduğuna göre 4ile bölünebilir. Çeyreği 214/2= 107 tek bir sayı olduğuna göre 428 sayısı 8 ile bölünemez.
4 ile bölünebilme için ek ipucu: Son iki rakamında 0,4 ve 8’den farklı bir rakam bulunmayan tüm sayılar 4 ile bölünebilir.
8 ile bölünebilme için ek ipucu: son üç rakamında 0 ve 8’den farklı bir rakam bulunmayan tüm sayılar 8 ile bölünebilir.
