DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Herkesin ağzında ‘din, kitap, Allah, Kuran, kul hakkı, dürüstlük, namus, onur’ gibi kelimeler eksik olmuyorsa da yaşantımızda ve günümüze baktığımızda, çoğunluğun ‘para, makam, mevki, koltuk, kazanç’ gibi hırslarına yenik düştüğüne tanıklık ediyoruz.
Bu nedenle ben ‘bir gün herkes ölümü tadacak’ gerçeğini, mezar genişliğini ve kefen dışında ‘çıplak’ olduğunu hatırlatarak ‘ölüm üzerine’ iki araştırmayı paylaşmak istiyorum.
Türkiye İstatistik Kurumu Bölge Müdürlüğünden alınan verilere göre; Kayseri’de ölüm nedenlerinde ilk üç sıra 2018 yılında da değişmedi. Ölüm vakalarının %29,9’unu oluşturan dolaşım sistemi hastalıkları ilk sırada yer aldı. Bunu; %20,4 ile iyi ve kötü huylu tümörler, %15,9 ile solunum sistemi hastalıkları izledi.
Türkiye geneline bakarsak; ölüm vakalarının %38,4’ünü oluşturan dolaşım sistemi hastalıkları ilk sırada. Bunu %19,7 ile iyi ve kötü huylu tümörler, %12,5 ile solunum sistemi, İskemik kalp hastalığından sonra sırasıyla %22,4 ile serebro-vasküler hastalık ve %8,3 ile hipertansif hastalıklar aldı..
Kötü huylu tümör nedeniyle gerçekleşen ölümlerin toplam sayısı 2018 yılında 81 bin 129. Bu ölümlerin %30,8’i gırtlak ve soluk borusu/bronş/akciğerin kötü huylu tümöründen kaynaklandı. Yaş gruplarına göre, dolaşım sistemi hastalıklarının en çok 51 bin 376 kişi ile 75-84 yaş grubunda, iyi ve kötü huylu tümörlerin ise en fazla 23 bin 674 kişi ile 65-74 yaş grubu ortaya çıktı.
İkamet edilen illere göre, dolaşım sistemi hastalıklarına bağlı ölümlerin oranının en yüksek olduğu iller, %48 ile Çorum, %47,2 ile Denizli, %46,7 ile Adana, %46,2 ile Çanakkale ve Afyonkarahisar oldu. İyi ve kötü huylu tümörler nedeniyle gerçekleşen ölümlerin oranının en yüksek olduğu ilk beş il ise sırasıyla; %24,6 ile Kırklareli, %23,8 ile İstanbul, %23,2 ile Van ve Eskişehir, %23 ile Edirne.
***
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Özlem Sezen, Dünya Aşı Haftası kapsamında pnömokok bakterisinin sebep olduğu hastalıklardan bahsetti. Özellikle 65 yaş ve üstü yetişkinlerin zatürre için risk grubunda olduğunu belirten Dr. Özlem Sezen, zatürreden korunma yolu olan aşılanma hakkında önemli bilgiler verdi.
Pnömokok bakterisi, özellikle 65 yaş ve üstü kişilerde zatürre, kan iltihabı, menenjit gibi ciddi ve yaygın enfeksiyonlara neden oluyor. Bakteriden korunmanın en önemli yolu ise aşılanmaktan geçiyor.
AHEF Başkanı Dr. Özlem Sezen, özellikle 65 yaş ve üstü kişilerde zatürre gibi tehlikeli hastalıklara sebep olan pnömokok bakterisine karşı bağışıklanmanın altını çizerek şunları ekledi: “Bağışıklama hizmetlerinde temel amaç; toplumda, yaşlılarda, risk grubu yetişkinlerde ve özellikle bebek ve çocuklarda aşı ile önlenebilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek, dolayısıyla bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçmektir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bağışıklama hizmetleri, aşıyla önlenebilir hastalıkların ve buna bağlı ölümlerin önlenmesi açısından en önemli ve en düşük maliyetli toplum sağlığı müdahaleleri arasında kabul edilmektedir.”
Dr. Özlem Sezen, tüm dünyada ve ülkemizde, hastane başvurularının en sık nedenleri arasında yer alan ve en fazla ölüme neden olan hastalıklar arasında bulunan Zatürre hastalığının ciddiyeti ve belirtileri ilgili şu verileri paylaştı: “Zatürre, tüm dünyada ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir. Türkiye’deki ölüm sebepleri arasındaysa beşinci sırada bulunuyor. Özellikle yaşlılarda ve eşlik eden ciddi hastalıkları olan kişilerde zatürre daha ağır seyredebilmekte ve ölümcül olabilmektedir. Zatürre hastalığının belirtileri şunlardır: ateş ya da titreme, öksürük, hızlı solunum ya da nefes alma zorluğu ve göğüs ağrısı. Boğazında pnömokok bakterisi bulunan kişilerin öksürük ya da hapşırmaları yoluyla yayılabilen hastalık, solunum sekresyonları ile temas ve/veya büyük damlacıkların yayılımı ile de kişiden kişiye bulaşabilir. Bazı hasta olmayan çocuk veya yetişkinler de burun ve boğazlarında bulunan bakteriler sebebiyle hastalığı yayabilirler.
Dr. Özlem Sezen, Pnömokok aşısının uygulanması gereken grubun; bebek ve 5 yaşından küçük çocuklar, sağlıklı 65 yaş ve üzerindeki yetişkinler, 5 yaş ve üzerinde olup pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar için riski artıran rahatsızlıkları bulunanlar olduğunu açıkladı. Riski artıran bu rahatsızlıklar ise şöyle sıralanıyor:
Bağışıklık sistemi normal olup kronik kalp, akciğer, karaciğer, böbrek hastalığı, şeker hastalığı, alkolizm gibi sağlık sorunları olanlar, dalağı alınmış olan ya da beyin-omurilik sıvı kaçağı olan bireyler
kan hastalığı olanlar, organ nakli yapılmış olanlar ve HIV taşıyıcısı erişkinler.
Dr. Özlem Sezen, zatürre hastalığı, oluşturduğu riskler ve bunların engellenmesinde aşılanmanın önemi hakkında farkındalığın yeterli olmadığından bahsetti: “Son yıllarda Sağlık Bakanlığı’nın erişkin aşılama takviminde zatürre aşısının da yer alması ile aşılanma bilinci artmaya başladı. Yenilikleri sürekli takip eden ve her yaş grubuna hitap eden geniş bir yelpazede çalışan aile hekimleri olarak hastalarımızı bilgilendirmeye özen gösteriyoruz. 65 yaş üstü sağlıklı kişilerde ya da özellikle kronik hastalığı olan (şeker, kronik akciğer hastalığı, astım, koroner arter hastalığı vb) kişilerin poliklinik başvurularında genel ilaç kullanımı, beslenme ve fiziksel aktivitenin yanı sıra erişkin aşılamaları hakkında da bilgi veriyoruz.”
Zatürre geçirme riskinin 65 yaş üstü sağlıklı bireylerde 5 kat arttığını belirten Dr. Özlem Sezer, “65 yaş ve üstü bireylere Konjuge pnömokok aşısı ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarında, özellikle Aile Sağlığı Merkezleri’nde uygulanıyor. Aşılama şemaları sağlıklı olma ya da eş zamanlı riski artıran bir hastalık bulunma durumuna göre farklılaşmaktadır. Bu aşılarla ilgili bilgi sahibi olmak ve risk grubunda iseniz aşılanmak için aile hekiminize başvurabilirsiniz.” dedi.
