Kanser tedavisi görenler, esas hastalıkları ile uğraşırken, tedavilerinin ileride çocuk sahibi olma şanslarını azaltıp azaltmayacağı konusunu pek düşünme fırsatı bulamıyor.
Oysa, tanının hemen ardından, tedavi planlamasından önce ve hatta kanser serüveninin her basamağında uzmanlar ile bu konunun tartışılması, çocuk sahibi olma şansının azalmasının önüne geçiyor.
Erken tanı ve tedavi yöntemlerindeki gelişmelerle birlikte kanser tedavisinden sonra sağkalım oranları her geçen gün artıyor ve hastalar yeni bir hayata başlıyor. Ancak kanser tedavisinin ardından yeni yaşamına merhaba diyen ve çocuk sahibi olmak isteyen hastalar, görmüş oldukları tedavinin etkisiyle bazen bu isteklerini gerçekleştiremiyor.
Ülkemizde başta Cerrahpaşa Tıp Fakültesi olmak üzere, sayılı üniversitelerde bu işlemler uygulanabiliyor.
Çeşitli şekillerde yapılabilir;
Spermlerin dondurularak saklanması: Kanser tedavisine başlamadan önce hastanın spermlerinin alınması ve dondurularak saklanması oldukça etkili bir yöntem; ancak tedavi öncesi yapılması büyük önem taşıyor. Zira tek doz tedaviden sonra bile sperm kalitesi ve sperm DNA yapısı bozulabiliyor.
Testis dokusunun dondurularak saklanması ve daha sonra vücuda geri uygulanması: Bu konu şu anda sadece deneysel olarak uygulanıyor.
Embriyonun dondurularak saklanması: Embriyonun dondurularak saklanması, rutin ve yerleşmiş bir kısırlık korunması yöntemi.
Döllenmemiş yumurtanın dondurularak saklanması: Partneri olmayan, banka spermi kullanmak istemeyen, dini veya etik nedenlerle embriyo dondurulmasını kabul etmeyen hastalara, döllenmemiş yumurtanın dondurularak saklanmasına yönelik alternatif bir yöntem.
Yumurtalığın yerinin değiştirilmesi: Kanser tedavisi için alt karın ışınlaması yapılacak ise yumurtalıkların yerinin değiştirilmesi. Ancak bu yöntemde, radyasyon saçılımı nedeniyle yumurtalıkların korunması her zaman mümkün olmayabiliyor.
Koruyucu jinekolojik cerrahi: Rahim ağzı kanserlerinin ilk evresinde, rahim koruyucu cerrahi olarak rahim ağzının çıkarılması yöntemi.
Rahim ağzı kanserleri dışında diğer jinekolojik kanserlerin tedavisinde, doğurganlığı korumak amacıyla genellikle üreme organlarına daha az Radikal cerrahi uygulanıyor. Erken evre yumurtalık kanserleri için sadece yumurtalıktan kistin çıkarılması öneriliyor.
Halen araştırma safhasında olan yumurtalık ve testis dokusunun dondurulması yöntemi; ileride, ergenliğe henüz ulaşmamış çocukların kanser tedavisi görürken çocuk sahibi olabilme şanslarının korunmasını sağlayabilecek bir yöntem olarak dikkat çekiyor.
İleride testis ve yumurtalıklara zarar verecek sistemik tedavilerinde kapsanılacağı düşünülse de şimdilik Sağlık Bakanlığı sadece kansere bağlı kemoterapi-radyoterapi alacak hastalarda bu işlemi, karşılamaktadır.
