DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bilimsel bir gerçek vardı ama fazla konuşulmuyordu.
Sıkıntılı, stres dönemlerinde insanların daha çok atıştırdığı, sonuçta kilo aldığı idi.
Böyle dönemlerde, insanların spor, müzik ya da sevdiği aktiviteler ile bundan uzaklaşması, yaşamın devam ettiğini kabul etmesi, sıkıntısının çaresinin de kendisi olduğunu unutmaması, kabullenmesi, bu konuda kimseye kızmaması, kırılmaması, kavga etmemesi öneriliyor.
İşte şu günleri anlatan ‘Küresel atıştırma alışkanlıkları’na yönelik daha önce yapılan bir araştırmayı ben uygun dönemde paylaşırım diye bekletiyordum.
Buna göre, Türk halkının %50’si can sıkıntısından atıştırırken, Almanya’da bu oran %20’nin altında. Türkiye’de artan yaşla birlikte atıştırma eğilimi de yükseliyor.
Dünyanın önde gelen fonksiyonel bileşen üreticilerinden BENEO, farklı yaş grupları ve bölgesel eğilimleri göz önüne alarak küresel atıştırmalık alışkanlıklarını inceledi. Araştırma, dünya çapında 22 ülkede bini aşkın kişi ile gerçekleştirildi.
Araştırmada, hızlı tüketim ürünü – FMCG guruları, dünyanın öğün atlama ve atıştırma eğilimleri incelendi.
Araştırma sonuçlarına göre, dünya çapında 18–34 yaş arasındaki tüketicilerin büyük bir çoğunluğu, haftada en az üç kez kahvaltıyı es geçiyor. Avrupa’da, haftada en az üç kez sabah saatlerinde atıştıranların büyük bir çoğunluğunu yine 18–34 yaş arasındaki tüketiciler oluşturuyor.
Tüm ülkelerden elde edilen demografik veriler, sabah saatlerinde atıştıranların sayısının, kahvaltı öğününü haftada en az üç kez geçiştirenlerden daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum da tüketicilerin sabah saatlerinde kahvaltının ardından atıştırma eğiliminde olduğunu gözler önüne seriyor.
Araştırmaya göre; Türkiye’de 25–34 yaş arasındaki kişilerin %18’i haftada en az üç kez kahvaltıyı es geçerken, ilerleyen yaşla birlikte kahvaltıya verilen önem artıyor. İngiltere’de 18–24 yaş arasındaki tüketicilerin %42’si kahvaltıyı haftada en az üç kez atlarken, yine aynı yaş aralığında Türkiye’de bu oran sadece %10.
Dünya genelinde, öğle saatlerinde atıştırma eğiliminin, 55 yaş üstüne kıyasla 18–24 yaş grubunda daha yaygın olduğu görülüyor. Türkiye’de 65 yaş üstünün %50’si haftada en az üç kez sabah saatlerinde atıştırmayı tercih ediyor.
Öğle yemeğini haftada en az üç kez atlayanların sayısı ise kahvaltıyı es geçenlere kıyasla çok daha düşük. Sonuçlar genel olarak tüketicilerin öğle yemeği alışkanlıkları daha yaygın.
Dünya çapında insanlar öğle saatlerinde açlık hissederek, kahvaltının tam tersine geçiştirmek yerine yemek yemeyi tercih ediyor. Araştırmayı yürüten uzmanlara göre elde edilen bu veriler, öğleden sonra atıştırma eğiliminin sağlıkla değil, daha çok kendini şımartmakla ilgili olduğunu işaret ediyor.
Türkiye’de 65 yaş üzeri, haftada en az üç kez öğle yemeğini atladığını belirten tüketicilerin oranı ise %25. Diğer yandan İngiltere’de 18–24 yaş aralığının %29’u, öğle yemeğini atlama eğiliminde olduğunu dile getiriyor. Sonuçlar Türkiye’de artan yaşla birlikte yükselen atıştırma eğiliminin diğer ülkelere göre çok daha yüksek olduğunu işaret ediyor. Türkiye’de 65 yaş üstünün %75’i haftada en az üç kez öğleden sonra atıştırıyor.
Avrupa ve Orta Asya ülkelerinde ise bu denli yüksek atıştırma oranları daha çok genç nüfusta gözlemleniyor. ABD’de ise 18–24 yaş arasındakilerin %57’si öğleden sonra haftada en az 3 kez atıştırıyor.
Araştırma sonuçları, gün içinde en az geçiştirilen öğünün akşam yemeği olduğunu gözler önüne seriyor. Araştırmaya katılan tüm ülkelerde akşamları en çok yetişkinlerin açlık yatıştırmaktan başka nedenlerle atıştırdığı gözlemleniyor.
İnsanları atıştırmaya yönlendiren faktörlerin başında can sıkıntısı, sağlık nedenleri ve kendini şımartma isteği önde geliyor. Ankete verilen yanıtlar can sıkıntısından atıştıran tüketicilerin seçilen ürünlerin besin değerlerine daha az dikkat ettiğini işaret ediyor. Gündelik stresle başa çıkma mekanizması olarak atıştırmak oldukça popüler. Türkiye’de yaş gruplarının tamamının %50’si can sıkıntısından atıştırıyor. Almanya’da bu oranın %20’nin altında olduğu dikkat çekiyor.
Genel olarak tüketiciler arasında, hafta boyunca ortalama en az üç kere atıştıranların oranı, akşam yemeğini atlayanlardan çok daha yüksek olduğu izleniyor. Bu sonuçlar ışığında uzmanlar, akşam atıştırma eğiliminin açlığı tatmin etme arzusu tarafından yönlendirilmediğini dile getiriyor. Türkiye’den elde edilen sonuçlar, akşam yemeğinin oldukça önemli olduğunu kanıtlıyor.
Sadece 24–35 yaş arasında %11’lik bir kesim haftada en az üç kez akşam yemeğini es geçebiliyor. 55–64 yaş arasındaki yetişkin Japonlar ise %60’lık bir oranla dünyada akşam yemeğini en çok atlayan grup olarak öne çıkıyor.
Stresle başa çıkmak için atıştıranlar listesinin başında 18–24 yaş grubu yer alıyor. Dünya çapında 55 yaşın üzerinin bu nedenlerle atıştırma ihtimali ise çok daha düşük. Uzmanlar bu durumu, olgun tüketicilerin atıştırırken sağlıklı seçenekleri tercih ederek, daha bilinçli davrandığı yönünde yorumluyor.
Araştırmayı yapan BENEO uzmanları “Atıştırmalıklar genelde insanın kendini şımartmasıyla ilişkilendirildiğinden, tüketicilerin önyargılarını kırmak gıda endüstrisinin elindedir. Daha sağlıklı alternatifler seçmek, her zaman lezzet ve keyiften ödün vermek anlamına gelmemelidir” diyor.
