Yenilenen perakende ticaret (Köşe yazısı 15.02.2016 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Türkiye’de halen tam anlamıyla ‘dürüst-hilesiz’ halk deyimi ‘namuslu’ ticaret yapılmıyor. Alınan önlemlerde, uyarılarda, cezalarda bunu engelleyemiyor.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’ taslağı ile ‘Perakendeciler Konseyi Yönetmelik’ taslağı, Bakanlık web sitesinde ilgili herkesin görüşüne açıldı. Umarım b kez tüketici kazanır.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında hazırlanan göre, ‘Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’ taslağında temel ilke;
-Üretici ve tedarikçilerin korunması amacıyla, perakendeciler ile üretici ve tedarikçiler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan prim ve bedel talepleri, ödeme süreleri ve mağaza markalı ürünlere,
-Gerek perakende işletmeler arasındaki adil olmayan rekabet ortamını ortadan kaldırmak gerekse tüketicilerin aldatılmasını engellemek üzere kampanyalı satışlar ile sürekli indirimli satışlara,
-Yerel üreticilerin korunması, üreticilerin ürünlerinin perakende işletmelerin raflarında yer bulabilmesine,
-Tüketicilerin ve sektördeki tarafların çalışma refahını sağlamak üzere çalışma saatlerini düzenliyor.
Taslak ayrıca, perakende ticarette uygulanacak ilke ve kurallara ilişkin olarak yetkili idarelerin, valiliklerin, üst meslek kuruluşlarının ve meslek kuruluşlarının yetki, görev ve sorumluluklarını kapsıyor.
Perakendeciler Konseyi Yönetmelik Taslağı ile ise Konseyin oluşumu ve görevleri ile çalışma usul ve esasları düzenleniyor. İşte yeni yönetmelik taslaklarının içerdiği hükümler:
Hazırlanan yönetmelik ile perakende işletmelerin güçlü konumlarını kullanarak, üretici ve tedarikçilerden ürün talebini doğrudan etkilemeyen prim ve bedel talebinde bulunmaları önlenecek. Diğer bir ifadeyle perakendeciler, satışa konu mal ve hizmetlerden bağımsız maliyetleri artık üretici ve tedarikçilere yansıtamayacaklar. Bu sayede üretici ve tedarikçilerin sebepsiz yere katlanmak zorunda kaldığı maliyetler ortadan kalkacak ve ticari hayatlarını sürdürmeleri kolaylaşacak.
Perakende işletmenin büyük ölçekli işletme, üretici veya tedarikçinin ise küçük işletme olduğu durumlarda, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde, bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemeler teslim tarihinden itibaren en fazla 30 gün içinde yapılacak. Üretici ve tedarikçilerin tahsilatlarını daha hızlı yapabilmelerini dolayısıyla da nakit döngüsünün sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlayacak bu değişiklik, üretim sürekliliğinin sağlanmasına da katkı sağlayacak.
Yerli üreticilerin markalaşmalarını desteklemek amacıyla, yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajlarında, perakende işletmenin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da eksiksiz, okunabilir ve gerçeğe uygun şekilde yer verilecek. Böylece yeni markaların ortaya çıkmasının önü açılacak.
İndirimli veya promosyonlu satış kampanyalarının süresi; işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde üç ayı, tasfiye durumunda ise altı ayı geçemeyecek. Kampanyaların başlangıç ve bitiş tarihleri belirli olacak. Kampanyaların ilan edilmesi halinde ilanlar kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde yapılacak.
Hangi malların sürekli indirimli satışa konu olabileceği belirlenecek. Perakende işletmelerin sürekli indirimli satışı gösteren ya da çağrıştıran ibareleri kullanabilmesi, satışa sunduğu her bir mal grubunun en az %70’inin sürekli indirimli satışa konu olabilecek mallardan olması şartına bağlanacak; aksi halde söz konusu ibareler perakende işletmelerce kullanılamayacak.
Bu düzenlemeler sayesinde hem perakende işletmeler arasındaki adil olmayan rekabet ortamı ortadan kaldırılacak hem de tüketicilerin aldatılması engellenecek.
Esas itibarıyla hızlı tüketim malı satışı yapan büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmelerde, satış alanlarının en az %1’i perakende işletmelerin bulunduğu ilde üretilen ve coğrafi işaretli olarak tescil edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile o yerin ticaret il müdürlüğünce belirlenen hızlı tüketim malı niteliğindeki ürünlere ayrılacak. Böylece, yerel üreticiler ürünlerini, söz konusu perakende işletmelerde satışa sunma fırsatı bulacak. Dolayısıyla, tüketiciler bu ürünlere kolayca ulaşabilecek.
Perakende işletmelerinin çalışma saatleri ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ile yöresel şartlar, özel gün ve haftalar, milli ve dini bayramlar gibi hususlar dikkate alınarak belirlenebilecek. Bu belirleme il düzeyinde meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali; bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesine üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine Bakanlık tarafından yapılacak. Bu sayede, perakende işletmelerin çalışma saatlerinin hem tüketicilerin hem de perakende sektöründeki aktörlerin tatmin olacağı şekilde ayarlanması mümkün olacak.
Perakende ticaret politikalarına katkı sağlamak üzere sektördeki aktörlerin ortak katılımı ve işbirliği temelinde tarafsız ve objektif esaslara göre görüş ve öneri oluşturacak, danışma organı niteliğinde Perakendeciler Konseyi oluşturulacak. Perakende ticarete ilişkin uluslararası gelişmeler ve eğilimler ile ülke koşulları gözeterek analize, katılımcılığa ve uzlaşıya dayalı çalışmalar yürütecek olan Konsey, yılda en az bir kez toplanacak. Hem kamu kesiminden hem de sektördeki sivil toplum kuruluşlarından üyelerin yer alacağı bu yapıda üyeler gündeme alınmak üzere konu teklif edebilecekler ve perakende sektörünün temsilcileri her yıl, pek çok kamu kurumu temsilcisinin bulunduğu bir ortamda perakende sektörünün sorunlarını ve taleplerini devlete özgürce iletme fırsatı bulacak.
