Uluslararası Af Örgütü’nün de aralarında olduğu 35 örgüt yayımladıkları ortak mektupta, BM İklim Değişikliği 30. Taraflar Konferansı (COP30) kapsamındaki tüm sponsorluk ve ortaklıkların derhal kamuoyuna açıklanmasını isterken, UNFCCC Sekreterliği’nin hesap verebilirlik çerçevesini uygulamaya koyması gerektiğini de vurguladı. Ortak mektupta, Brezilya hükümeti ile Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) arasında, COP30’un 10-21 Kasım’da Belem’de yapılmasına ilişkin anlaşmanın yayımlanmasının memnuniyetle karşılandığı da belirtildi.
Uluslararası Af Örgütü İklim Adaleti Politika Danışmanı Ann Harrison, “Anlaşmanın yayımlanmasıyla sivil toplumun, BM’nin önemli iklim konferansı öncesinde ev sahibi ülke anlaşmalarında şeffaflığın sağlanmasına yönelik çabaları sonuç verdi. Ancak anlaşma, Brezilya’nın Mavi Bölge önünde, Brezilya vatandaşı olsun veya olmasın, COP30 da dâhil çeşitli konulardaki fikirlerini ifade etmek isteyen kişilerin ifade ve barışçıl toplanma özgürlüğü haklarını gözetmek, korumak ve gereğini yerine getirmekle ilgili verdiği açık bir güvence içermiyor” dedi.
Acilen hesap verebilirlik çerçevesi uygulanmalı
Uluslararası Af Örgütü, görünüşe göre sponsorluk maddelerinin zayıflatılarak, faaliyetleri UNFCCC’nin ve Paris İklim Anlaşması’nın hedeflerine zarar veren fosil yakıt ve diğer şirketlere başkanlığı haksız şekilde etkileme imkânı tanıyabileceği konusunda da kaygı duyuyor. COP30 kapsamındaki tüm sponsorluk ve ortaklıklar derhal kamuoyuna açıklanmalı.
UNFCCC Sekreterliği acilen, gelecekteki ev sahibi ülke anlaşmalarında da geçerli olmak üzere çıkar çatışması politikasını da içeren hesap verebilirlik çerçevesini uygulamaya koymalı.
Uluslararası Af Örgütü ayrıca yetkilileri, COP30 anlaşmasındaki uygun maliyet maddesine rağmen (Madde 7), çoğu sivil toplum örgütü, gözlemci örgüt ve yerli halkların temsilcileri açısından hâlâ karşılanamaz olan ve dolayısıyla katılımlarını riske atan, Belem’deki konaklama ücretleri sorununu gidermeye çağırıyor.
Arka Plan
Taraflar Konferansına Ev Sahibi Ülke Anlaşması (HCA), UNFCCC ile ev sahibi ülke yetkilileri arasında yapılan, yerel yasaların ötesinde geçerliliğe sahip tüm muafiyetler ve ayrıcalıklar da dahil konferansın düzenlenmesine ilişkin şartları belirleyen yasal bir anlaşmadır. Anlaşma, normalde konferanstan aylar önce tamamlanır. Sivil toplum uzun yıllardır taslak metne dair yorum yapma fırsatının sağlanmasını ve HCA’nın, COP kapsamında sivil alanın ne ölçüde korunduğunu değerlendirmek üzere incelenebilmesi için imzalandıktan hemen sonra kamuoyunun erişimine açılmasını talep etmektedir.
Uluslararası Af Örgütü daha önce, ev sahibi ülke anlaşmalarıyla ilgili şeffaflık eksikliğini ve insan hakları korumalarındaki yetersizlikleri belgeledi. COP29 anlaşması hiçbir zaman kamuoyuna açıklanmadı. COP30 ile ilgili 35 örgüt tarafından imzalanan ortak mektuba buradan ulaşılabilir.
