Tüketici fiyat, dış ticaret ve hanehalkı.. (Köşe yazısı 06.11.2017 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Bu haftaki köşe yazıma Kayseri’nin ‘Dış Ticaret İstatistikleri’, ‘tüketici fiyat endeksi’ ‘Hanehalkı tüketim harcaması’ ile başlamak istiyorum. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Kayseri Bölge Müdürlüğüne bu güncel istatistikler, veriler nedeniyle bir kez daha teşekkür ediyorum.
Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ülkemizde ihracat 2017 yılı Eylül ayında, 2016 yılının aynı ayına göre %8,7 artarak 11 milyar 848 milyon dolar, ithalat %30,6 artarak 19 milyar 982 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Almanya’ya yapılan ihracat 2017 Eylül ayında 1 milyar 234 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 766 milyon dolar ile İngiltere, 678 milyon dolar ile ABD ve 654 milyon dolar ile Irak takip etti.
Çin’den yapılan ithalat, 2017 yılı Eylül ayında 2 milyar 142 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 914 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 821 milyon dolar ile Rusya ve 999 milyon dolar ile ABD izledi.
Geçici dış ticaret verilerine göre Kayseri’ de; ihracat 2017 yılı Eylül ayında, 2016 yılının aynı ayına göre % 1,1 artarak 118 122 248 dolar, ithalat % 20,8 azalarak 127 471 184 dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre ise Kayseri’ de ihracat % 20 azalırken, ithalat % 53,5 azaldı.
Tüketici Fiyat Endeksi
Ülkemizde TÜFE’de 2017 Ekiminde bir önceki aya göre %2,08, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,52, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,90 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,37 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibariyle 2017 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan, ev eşyasında %2,96, ulaştırmada %2,61, gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,97 ve konutta %0,94 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup %1,75 ile eğlence ve kültür olurken, endekste düşüş gösteren bir diğer grup ise %0,01 ile haberleşme.
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler %12,74, çeşitli mal ve hizmetler %12,63, sağlık %12,21 ve ev eşyası %11,65 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Ülkemizde 2017 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre fiyatı en çok artan seçilmiş maddeler değişim oranlarıyla birlikte sırasıyla % 37,92 ile hırka (kadın için), % 36,24 ile kazak (kadın için), % 34,7 ile kaban (kadın için), % 34,24 ile kaban anorak tipi (erkek için) olurken; en çok düşüş gösteren seçilmiş maddeler değişim oranlarıyla birlikte sırasıyla % 27,12 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar ve % 25,59 ile limon.
TÜİK Kayseri Bölge Müdürlüğünden alınan verilere göre Kayseri, Sivas ve Yozgat bölgesinde 2017 Ekim ayında Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre % 2,37 artış, bir önceki yılın aralık ayına göre % 9,61 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre % 12,16 artış ve on iki aylık ortalamalara göre ise % 11,39 artış gerçekleşti..
Bu üç ilde ana harcama grupları itibariyle 2017 Ekim ayında endekste yer alan gruplardan en fazla artış gösteren grup % 12,68 ile giyim ve ayakkabı olurken, bunu % 2,94 ile mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri, % 2,93 ile ulaştırma ve % 2,44 ile gıda ve alkolsüz içecekler takip etti. En çok düşüş olan grup ise % 2,51 ile eğlence ve kültür.
Bir önceki aya göre fiyatı en çok artan seçilmiş maddeler değişim oranlarıyla birlikte sırasıyla % 56,86 ile hırka (kadın için), % 44,21 ile kabak ve % 42,06 ile kaban yünlü (erkek için) olurken, en çok düşüş gösteren seçilmiş maddeler değişim oranlarıyla birlikte sırasıyla % 28,4 ile limon ve % 16,75 ile elma.
Hanehalkı Tüketim Harcaması
Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait verilerinin birleştirilmiş sonuçlarına göre; toplam tüketim harcamalarının büyük bölümünü konut ve kira, gıda ve alkolsüz içecekler ile ulaştırma harcamaları oluşturdu. Konut ve kira harcamalarına en yüksek payı ayıran bölge %30,4 oranıyla İstanbul Bölgesi, en düşük payı ayıran bölge %21,8 ile Doğu Karadeniz Bölgesi.
Tüketim harcamaları içinde gıda ve alkolsüz içecek harcaması payının en yüksek olduğu bölge %27,9 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi, en düşük %15,6 ile İstanbul Bölgesi.
Ulaştırma harcamalarına en yüksek payı %19,9 oranıyla Akdeniz Bölgesi ayırırken, en düşük payı ayıran bölge ise %15,4 ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi oldu.
Tüketim harcamaları içinde eğitime %3,4 oranıyla en yüksek İstanbul Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi %0,9 ile en düşük payı ayıran bölge. Sağlık harcamalarına en yüksek payı %2,4 ile İstanbul Bölgesi, en düşük payı ise %1,3 ile Kuzeydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu Bölgesi ayırdı.
Araştırma sonuçlarına göre; Türkiye’deki toplam tüketim harcamalarının %25,5’i İstanbul Bölgesi’nde oturan hanehalkları tarafından gerçekleştirildi. İkinci sırada %14,3 ile Ege Bölgesi yer alırken, bunu izleyen TR6 Akdeniz Bölgesi’nin payı %12 oldu.
Türkiye’deki toplam hanehalkı tüketim harcamalarında en düşük payı %1,6 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi aldı. Bu bölgeyi, %3 oranıyla Ortadoğu Anadolu Bölgesi izledi.
