Plastik sektörü…(4) (Köşe yazısı 30.03.2018 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Kayseri Plastik İşletmeciler Derneği (KAYPİDER) Başkanı Yusuf Özkan, plastik sektörüne yönelik son değerlendirmeleri aynen şöyle.
Yeni kurulacak OSB’ler planlanırken, enerji, su, lojistik, erişim gibi teknik detaylar yanında, insan gücünün ulaşımı ve nitelikli personelin ulaşamayacağı yerler olmamasına dikkat edilmeli. Yatırım yeri ve altyapı yönünden iyi planlanma yapılmaması halinde teşvikler başarılı olamaz. Reform paketi olumlu. Kanun’un amacı dahilinde Ar-Ge faaliyetlerindeki etkinliklerinin arttırılması da düşük katma değerli üretim koridorunda sıkışan sektörümüzün orta vadede dünya ölçeğinde rekabetçi yapıya kavuşması için bir kapı açacağına inanıyoruz. Yurt dışında OSB kurma imkanı sektör açısından değerlendirilebilir. Hammadde kaynağına yakın işletmeler kurmak açısından bu yöntem bir çözüm olabilir.
Marketlerde kullanılan baskılı ve baskısız taşıma amaçlı poşetlerin birim maliyeti 4-5 kuruş. Çevreci gerekçeler ileri sürülerek marketlerde bedeli karşılığı verilmesi uygulaması tüketici aleyhine sonuç doğurduğu gibi, çevre açısından da herhangi bir katkı sağlamayacak.
Plastiklerin üretim aşamasından başlayarak, ürün ömür devri sürecinin tamamında, karbon salımı, su tüketimi, geri kazanımı açısından en çevreci ürün. Bu onlarca bilimsel çalışmayla ispatlanmış. Plastik endüstrisi her düzeyde ve her zaman çevrenin daha az kirletilmesi yönündeki çabalara katkı veriyor.
Plastikler geri kazanım süreçlerinde diğer bütün muadil malzemelere kıyasla çok daha uygun maliyetlidir, Eğer çevrenin korunması için doğru yönde hareket edilmek isteniyorsa, plastik malzemelerden üretilmiş ürünler kullanılmalı ancak bunlar doğru şekilde kaynağında ayrıştırılarak geri kazanım sürecine sokulmalı, Herkesle tartışmaya hazırız, Bu yönde hareket edilirse en çevreci davranış hayata geçirilmiş olur.
Market poşetlerinin yasaklanması yönünde zaman zaman ortaya atılan düşünceler rasyonel değil. 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren bu kez kullanımın azaltılması yönünde yaklaşım ortaya çıktı. Marketlerin de isteğiyle poşetlerden bedel alınması hayata geçirilecek. Poşetlerin ücretli olması talebi büyük zincir mağazaların talepleri sonucu gündeme gelmiş bir konu olup, bugün büyük ölçekli bir süpermarket 8-10 bin TL market poşetlerinin üretimi için bedel ödemektedir. Bu bedel satışı yapılan ürünlerin fiyatları içerisine yansıtılmakta olup bugün ortalama 4-5 kuruşa mal edilen plastik poşetler ne kadarlık bir bedel ile satılacak ve bu bedel kim ve kimlerin cebine girecek iyi sorgulanması gerekmektedir.
Türkiye’de yılda yaklaşık 200 bin tonluk alışveriş poşeti üretiliyor. Endüstriyel torbalar, kilitli torbalar, mağaza torbaları, kargo, elbise poşetleri gibi geniş bir ürün yelpazesi düşünüldüğünde ise 510 bin tonluk bir üretim söz konusu. Sadece market ve pazar poşetlerinin, sözü edilen “kuruş seviyesindeki” birim maliyetler dikkate alındığında 1,5 milyar dolar piyasa büyüklüğüne erişiyor. Esnek (fleksibıl) ambalaj sektörü toplamda 5 milyar dolara çıktı. Ücretli kullanımlar söz konusu edildiğinde ortaya çıkacak ilave kar etkisi daha büyük.
Plastik taşıma torbalarında net ihracatçı konumunda. 2016 yılında 6 bin ton ithalata karşılık 82 bin ton ihracat yapıldı. Tutar bazında 209 milyon dolar dış ticaret fazlası verildi. Plastik taşıma torbalarının taşıma kapasitesi var. Bedel alınması durumunda tüketici her bir torbaya daha fazla ürün koymak isteyecek. Bu da torbanın yırtılması vb. durumları ortaya çıkaracak.
Günümüzdeki uygulama tamamen fayda/ maliyet hesabının geldiği noktadır. Önemli olan tüketicilerin hangi ürünü nasıl kullanması gerekliliği yönünde bilinçlendirilmesin- dedir. Avrupa’da geri dönüşüm sistemleri çok organize durumda. Poşetlerin ücretli olması durumunda, market içi sebze-meyve reyonu, şarküteri reyonu gibi bölümlerde kullanılan baskısız poşetler için de ürün barkodu baskısı yapılacağı için bu baskı uygulaması poşet üretimi içinde yüzde 3 – 5 arasında ek bir maliyet getirecektir. Bu ek maliyet de önce satış noktalarına, onların da son tüketiciye yansıtması sonucuna varılacağı beklenmektedir. “Doğada çözünür” olarak adlandırılan biyo bozunur ve oxo bozunur poşetlere ilişkin de en sağlıklı ve akılcı çözüm, bu ürünlerin doğaya terk edilmemesi, atılmaması. Bu ürünlerin geri kazanım sürecine sokulması yönünde çaba harcanmalı. Doğada çözünürlüğü vurgulanarak bir yönüyle bu ürünlerin atılması teşvik edilmemeli.
Kayseri Plastik İşletmeciler Derneği (KAYPİDER) Başkanı Yusuf Özkan ile ele aldığımız bu konuda umarım kişi ve kuruluşlarda, üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirir. Bu konu çok önemli ve herkesin elini artık taşın altına koyması gerekiyor. Çünkü, bu vatan ve kaynaklar hepimizin geleceği.
