MS Hastalığı ve çalışan kadın (Köşe yazısı 28.05.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Halk arasında MS hastalığı olarak bilinen Multiple Skleroz hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları gibi çeşitli belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla kadınlarda 2 kat daha fazla görülüyor. MS beyin ve merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalık. Nedenleri tam olarak bilinmese de meydana gelen yanlış kodlama sonucu bağışıklık sistemi, vücudun herhangi bir bölümünü yabancı olarak tanımlar ve ona karşı savaşır. Bağışıklık sisteminin saldırdığı ve harap ettiği sinire göre MS hastalığı farklı bulgular ortaya koyar. Ataklar halinde kendini gösteren MS hastalığı, her kişide farklı şiddet sıklık ve bulgularla ortaya çıkabiliyor. Her MS hastasının hikayesi diğerinden farklılık gösteriyor.
Genelde hastalığın görülmesi 30-40 yaş aralığında. Genetik yatkınlık ve yetişkin çağlarda alınan virüslerin neden olabileceği MS hastalığına entelektüel, çalışan kadınların yakalanma oranın daha fazla görülüyor.. MS hastalığı kadınlarda çocuk sahibi olmayı kısıtlamadığı gibi hamilelik sürecinde atakların azaldığı gözleniyor..
Hastalığın atakları arasında farklılıklar görülebiliyor. Vücutta yanlış kodlama devam ettiği için ilk atağın ardından bağışıklık sistemi farklı bir siniri hedef seçebilir. Bağışıklık sisteminin tahrip ettiği sinire göre her atakta merkezi sinir sisteminin farklı bölgesi etkileniyor. Memorial Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Abdullah Özkardeş, hastalığın nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
MS hastalığı en çok;
Algıda değişiklikler
Kaslarda güçsüzlük
Anormal kas spazmları
Hareket aksaklığı
Dengede durmada zorluklar
Konuşma bozuklukları
Yutmada zorluk
Görme bozuklukları
Aşırı yorgunluk
Akut veya kronik ağrılar
İdrar kesesi ve bağırsaklarda şikayet
Depresyon gibi belirtiler vermektedir.
MS hastalığın teşhisini koyabilmek için hastanın hikayesinin bilinmesi ve hekim muayenesi önemlidir. MR çekilmesi ve beyin omurilik sıvısının tahlil sonuçları da MS hastalığı hakkında bilgi vermektedir. Bunların yanı sıra uyarılmış yanıtlar denilen, kol ve bacaklardan elektrik verilip ilgili merkezlerdeki algılama sürelerine bakılarak hastalığa teşhis konulabilmektedir. Hastalığın tam tedavisi bulunmamaktadır. MS ataklarını ve olağan atakların etkilerini azaltmaya yönelik tedaviler uygulanmaktadır. Atakların süresini ve etkisini azaltmak amacıyla yüksek doz kortizon tedavisi uygulanmaktadır. Kortizon sınırlı gün uygulandığı için insan sağlığına fazla bir yan etkisi bulunmamaktadır. Atakları çok sık geçiren hastalarda atak sayısının azaltılması için interferon tedavisi uygulanmaktadır.
Ataklar sonucu harabiyete uğrayan ve bozulan sinir yapısı zamanla vücut tarafından tamir edilebilir. Ataklar aynı sinirde tekrar tekrar gerçekleşirse, vücudun tahrip olan bölgeyi düzeltmeye zamanı olmayabilir. Bu durumlarda düzenli ve gerekli tedavi koşulları sağlanmadığı takdirde MS birçok sakatlık ve fonksiyon kaybına neden olabilmektedir.
MS hastalarının çalışmasında her hangi bir engel bulunmamaktadır. Fonksiyonel kayba göre fiziksel güç isteyen ve vardiyalı işlerde çalışmamak gerekmektedir. Bunun yanında;
Aşırı yorgunluklardan kaçınmak
Sağlık beslenmek
Günlük yürüyüş ve egzersizler yapmak
Özellikle kış aylarında görülebilen ağır enfeksiyonlara karşı dikkatli olmak
Aşırı sıcaklardan kaçınmak
Hamam, sauna gibi sıcak ortamlar yerine serin suda banyo almak dikkat edilmesi gereken noktalar arasındadır.
Zaman zaman hastane muhabirliği de yaptığım için bu tip artan ve erken teşhis ve tedavi konusunda böyle yazılara da ağırlık veriyorum.
Belirtisi ya da hasta kim varsa geçmiş olsun.
