Hapishaneler ve sivil toplum (4) (Köşe yazısı 08.10.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Ceza İnfaz sistemleri Sivil Toplum Derneği (CİSSTD) tarafından Kayseri’de gerçekleştirilen ‘Hapishaneler, Sivil toplum ve Üniversitelerin rolü’ toplantısına kaldığım yerden devam ediyor.
Yapılan konuşmalar ve Derneğin gündeme getirdiği konuları özetliyorum.
Türkiye’de yaşlılık ve hastalıktan cezasını evinde elektronik kelepçe olmadan tek kullanan kişi Necmettin Erbakan oldu. Bu yaşlı ve hasta herkese uygulanmalı.
Türkiye’de resmi kayıtlara göre 9 bin AIDS’li var. Bu rakam aslında 20 bine yakın. Cezaevlerimizde ise 25 AIDS’li mahkûm var. Çoğu yabancı. Cezaevlerinde hasta-doktor ilişkisi var. Sağlık Bakanlığına bağlı ama sorunlar tam çözülmüş değil.
Denetimli Serbestlik Avrupa’da 70-80 yıldır uygulanıyor. Türkiye’de daha 10 yıldır uygulamada. Bu uygulama cezaevi ile toplum arasında bir köprü.
6 yaşından küçük çocuğu olan mahkûmlar 2, adli tıptan alanlar 3, diğerleri 1 yıldan cezası az kalan mahkûmlar denetimli serbestlikten yararlanıyor. Bu mahkûmlara STK’lar ayni ve nakdi yardım yapabiliyor. Türkiye’de, denetimli serbestlik cezaevlerini biraz boşaltmak için uygulamaya kondu.
Kanundaki tanımlar, erkek değil insan temeli düşünülerek yapılmalı. Konuşma dilini değiştirmeliyiz.
Tüm cezaevlerinde bebekli annelerle ilgili çalışma yapılıyor. Özel oda uygulaması var. Çocuklar annelerin yanında kalmamalı. Ama anne-çocuk-bebek ilişkileri iyileştirilmeli.
İntikama ve onarıcı adalet kavramı iyi ele alınmalı.
Besliyoruz, asın, burnundan fitil fitil getirin deniyor. Ama yeni suçlara karşı eğitim ele alınmalı.
Cezaevlerinde sutyen teli bile denetleniyorsa ne yapılabilir. Ulucanlarda sutyen telini kullanarak firar eden mahkûm bile oldu.
Cezaevlerinde okuma-yazma bilmeyenlerin sayısı 3-5 kişi. İlkokul-ortaokul daha fazla. Açık öğretim fakültesi ya da Üniversite öğrenci sayıları da giderek artıyor.
Kayseri Cezaevinde şu an 742 mahkûm var. Ama 1500 kişiyi alacak şekilde düzenlenebiliyor.
Cezaevinde kalan bebekler için iki bez kullanma hakkı var. O nedenle bebeklerin popoları yara içinde. Bunları aşmalıyız. Bürokrasi azaltılmalı.
Mahpuslara kimlik kazandırmak gerekir. Mahkemeler mahpusların kısmi özgürlüğünü kısıtlarken, toplum sürekli konuşarak suç işlememeli.
Akıl hastanelerinde kalanlar çıplak soyulup, sıraya sokularak gruplar halinde banyoya alınıyor.
Adalet bakanı Kenan İpek ‘Benim 800 müdürüm var. Keşke imkânım olsada 600’ünü bugün emekli edebilsem’ dedi.
İmralı ile ilgili özel bir çalışma yapılmadı.
Bizleri cezaevlerinde kalanların işledikleri suçlar değil, onların sorunlarını çözmek ilgilendirir. Onları yinede insan olarak görmek gerekir.
Çok çocuklu, birden fazla evlenmiş ya da parçalanmış aileler ile kapalı olmayan yetiştirme yurtlarında kalan çocukların suça karışmaması için önlem alınmalı.
Sayılar gizlenerek, huzurlu denilmesi için olayları, suç ve suçluları gizlemek iki yüzlü değil binbir suratlı toplumu teşvik ediyor.
Cezaevlerindeki pembe oda uygulaması ayrıştırmadır.
Yaşlı, yatalak, kimsesiz, engelli gibiler dışındaki kişilere sürekli yardımlar, kolay kazanma, rahat yaşama için teşvik. Suç bataklığı oluşturuyor.
Emniyetin Terörle Mücadele ve Toplum Destekli polis projeleri suçlu çocukların ve suça meyilli gençlerin üzerinde etkili oluyor. Bu projelere daha çok ağırlık verilmeli.
Suç, suçlu ve suçların önlenmesi konusunda basın daha dikkatli, duyarlı olmalı, haber yapmalı. Özellikle, çocuk, aile, anne-babalara yönelik haberlerde, reyting yapma haberler yerine eğitici, bilgilendirici haberlere yönelmeli.
Toplumda, cezaevlerinin, suçların, suçluların azaltılması için iyilik terapileri çoğaltılmalı.
Kayseri’de STK’ların büyük katılımı ile gerçekleştirilen ‘hapishaneler, sivil toplum ve Üniversitelerin rolü’ toplantısını böyle özetledim. Kayseri’de de bir kampüs cezaevi yapılıyor. Bakalım, bu cezaevi sorunları çözecek mi yoksa daha da içinden çıkılmaz mı yapacak hep birlikte göreceğiz.
Bana kalırsa ülkemde, cezaevleri yerine okullar yapılsın. Okullarda gerçek eğitim yeri olsun..
