Hapishaneler ve sivil toplum (3) (Köşe yazısı 07.10.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Ceza İnfaz sistemleri Sivil Toplum Derneği (CİSSTD) tarafından Kayseri’de gerçekleştirilen ‘Hapishaneler, Sivil toplum ve Üniversitelerin rolü’ toplantısına kaldığım yerden devam ediyor.
Yapılan konuşmalar ve Derneğin gündeme getirdiği konuları özetliyorum.
Avrupa bizden iyi olmada Türkiye Avrupa’dan bu konuda iyi olsun.
Avrupa’da bir mapusa 1 görevli düşerken Türkiye’de 57 bin görevliye 3 mapus düşüyor. Ama çocuk ve kadın hapishanelerinde bire bir kriterine gelindi.
Cezaevlerindeki görevliler arasında 1000 rehabilitasyoncu var. Bunlarında işini yaptığına kimse inanmıyor.
Çalışanların halen statükoları net değil.
1000 mahkuma bir psikolok, sosyal hizmet uzmanı düşüyor. Bu rakam niteliksiz insan durumuna düşürüyor. Bu insanlar görevleri sırasında kırtasiyeci gibi.
Bu toplantılarda sivil cezaevlerini yönetelim anlayışı yok. Nasıl katkıda bulunuruz tartışılıyor.
Cezaevlerinde çocuklara elle temas, aramadan çok ‘Ben bittim’ algısına neden oluyor.
Yeniden cezaevine girmek isteyenler olduğu söyleniyor. Hiç kimse 3 öğün yemek ve yatak için özgürlüğünü kısıtlamaz.
Tecavüzcü, terörist ve kanunlara göre suç işleyen bir siyasetçiyi aynı yere koyamazsın.
Çıkan mahkumların yüzde 20’sinin gidecek bir yeri yok. Buna kimse huy edinmiş diyemez. Burada toplum kendini sorgulamalı ve görevini yapmalı.
Hiç kimse mahpus aşkı ile yanış tutuşmuyor. Ama şu bir gerçek. Bugün cezaevlerinde bulunan 177 bin mahpusun yarısı tahliye olacak, beraat edecek nitelikte.
Cezaevlerinde herkese seviyesine göre değil insan olarak bakılmalı.
Yeni olacak suçları önlemek aynı zamanda yeni mağduriyetleri önlemek demektir.
Özel ihtiyaçları olan mahpuslar acınacak halde olan insanlar değil.
Cezaevi kantinlerinde neler satılmalı? Bakanlık görevini tam yapıyor mu?
Yabancı suçluların durumları içler acısı.
Müslüman mahpuslar için kadrolu imamlar var ama diğer dinler için papaz, dedeler neden yok.
Kadın mahpuslar fuhuş ve uyuşturucu, ensens ilişkiler, kocasının suçunu yani borcunu kabul ederek cezaevine girenlerden oluşuyor.
Adalet içinde suçluda olsa çocuk cezaevine girmemeli. Almanya bu konuda sorunu çözdü. Türkiye’de çocuk suçlu sayısı çok fazla. Birçok ülkede suçlu çocuklar hakimle sohbet eder gibi konuşuyor.
Çocuk suçlulara karşı çocuk şubeler ayrı değil. Çocuklara göre dizayn edilmemiş. Silahlı insanla karşılaşmaları ürkütüyor, travma yaşatıyor.
Çocuk cezaevleri kapatılmalı. İnsan romantik bir yaratık ve olmalı.
Herkes bir gün cezaevlerinin olmadığı, hayatları hayal etmeli.
Türkiye’de 12,5 milyon engelli var. Türkiye hapishaneleri tek katlı değil. Tek katlı cezaevimiz yok. Yatma yeri, tuvalet, havalandırma, giriş-çıkış kapıları her yer engelli. Cezaevleri engellilere göre değil. Örneğin, engelli sandalyeli bir mahkum görüş yerindeki sabit sandalyeye nasıl oturacak?
CezavlerindeAIDS’li ya da bulaşıcı hastalığı olanlar nasıl korunmalı, tedavileri yapılmalı?
Yabancı kadın mahpusların büyük bölümü kurye. Avrupalı, Suriyeli kadın sayısıda artıyor.
Cezaevlerinde yoksul olanlar istismara açık.
Cezaevlerinde yabancı mahkumlar için dil bilen, ilgilenecek avukat ya da sağır-dilsizler için vücut ve işaret dilini bilen yok. Bunlar için en az 6 ay gerekiyor.
İran, başka ülkelerde fuhuş ve uyuşturucudan yatan kendi vatandaşları ile ilgilenmez.
Afrika ülkeleri ve büyükelçilikleri, kendi ölü mahkumlarını bile almaz.
Türkiye cezaevlerindeki eşcinsel mahkum sayısı 400 deniyor. Lezbiyenler ve homeseksüeller cinsiyetlerini gizliyor. Bakanlık bu sayıyı 74 diyor.
İzmir’de LGBTİ’Lilere göre bir cezaevi yapılıyor. Bu tip cezaevlerine karşıyız. Bölgesel cezaevleri olabilir. Dünyada LGBTİ cezaevi tabelası olan yer yok.
Akdeniz Üniversitesi, cezaevindeki bir mahkumun isteği üzerine cinsiyet değişimini yaptı.
Yaşlılarda ve ağır hastalarda şu ana kadar 20 ilde elektronik kelepçe uygulanıyor. Türkiye genelinde uygulanacak sistem var. Şu an yararlanan sayı 40’a yakın mahkum.
Mahpusun eğitim hakkı engellenmemeli. Eksikleri tamamlanmalı. Öfke kontrolü, uyuşturucu tedavileri yapılmalı. Cezaevine girdiğinden daha geri dışarı çıkartılmalı. Sınava girecek mahkumun yanında gidecek jandarmanın, infaz koruma memurunun iaşe bedelini mahkum ödemezse gidemez.
