Gıda ve bilinçli tüketici.. (Köşe yazısı 31.01.2017 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com
Artık hastalıklar giderek artıyor.
Bunun bir çok nedeni olmakla birlikte, asıl hileli, bozuk, sağlıksız, katkılı, hormonlu gıdalar, halen ‘ucuz beslenme’yi ve gıda arayışında olan bilinçsiz tüketici ve insanlarımız yüzünden ciddi sorun.
Oysa Atalarımız ne güzel söylemiş ‘Bilinmedik aş, ya karın ağrıtır ya baş’.
İnsanımız ne yediğini, içtiğini bilmeli, bunun için de gıda etiketlerini dikkatle incelemeli.
Unutmayalım ki, güvenli gıda tüketmenin yolu, bilinçli tüketici olmaktan geçer.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, gıdaların güvenli tüketimi konusunda büyük önem taşıyan gıda etiketleri konusundaki mevzuatı yeniden düzenledi. Bu kapsamda Gıda Etiketleme Yönetmeliği ikiye ayrılarak, Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ile Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği yürürlüğe girdi.
Gıda Etiketlemesi ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği, tüketicileri gıdalar hakkında bilgilendirmeyi amaçlıyor, gıda etiketlerinde yeni kurallar getiriyor. Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği, son tüketiciye arz edilen gıdaların etiketlerinde yer alabilecek, beslenme ve sağlıkla ilgili beyanları düzenliyor. Yönetmelikler, gıda işletmecilerinin sorumluluklarını yeniden tanımlıyor. Toplu tüketim yerleri için kurallar getiriyor, tüketicilere, güvenilir, sağlıklı gıdaya ulaşmada yeni imkanlar sunuyor.
Gıda Etiketleme ve Bilgilendirme Yönetmeliği hükümlerine uyum için gıda işletmecilerine 3 yıllık bir geçiş süresi tanınıyor.
Son bu iki yönetmeliği Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanı Şemsi Kopuz ile görüştük. Kopuz, gıda etiketlerindeki bilgilendirmeler ile beslenme ve sağlık beyanlarının tüketici sağlığı açısından önemine dikkat çekti şunları söyledi:
“TGDF olarak yıllardır insanımızın sağlığının korunması için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın denetimine tabi olarak, onaylı ve kayıtlı işletmeler tarafından üretilen; ambalajlı, kaliteli gıdaların tüketilmesini öneriyoruz. Ambalajların üzerinde bulunan etiketler, en başta raflarda satışa sunulan gıdaların Bakanlıktan onaylı ve kayıtlı işletmeler tarafından üretildiğini gösterir. Bu bize o gıdanın, ulusal ve ulusal standartlarda, hijyen kuralları gözetilerek, Bakanlığın her türlü denetimine açık olarak üretildiğini gösterir.
Diğer yandan bugün tüketiciler, giderek yükselen sağlıklı beslenme trendinin etkisiyle artık gıdaların içeriğini bilmek, ihtiyaçlarına uygun gıdaları tüketmek istiyorlar. Bu çok doğru ve yerinde bir hassasiyettir. İşte gıda etiketleri ne yediğini, içtiğini bilmek isteyen tüketiciler için en iyi kılavuzdur. Gıda alışverişimizi yaparken biraz zaman ayırıp, gıda ambalajlarındaki etiketleri okumayı bir alışkanlık haline getirmeliyiz. Böylece o gıdanın hangi işletmede üretildiğini, içeriğindeki besin öğelerini, tükettiğimizde alacağımız enerjiyi öğrenir, son tüketim tarihini kontrol edebiliriz.
Atalarımızın dediği gibi, ‘Bilinmedik aş, ya karın ağrıtır ya baş’. Sağlığımızı ancak kim tarafından, nerede, hangi standartlarda üretildiğini, içeriğinde neler olduğunu bildiğimiz gıdaları tüketirsek koruyabiliriz. Bunun yolu da gıda etiketlerini okumaktan geçiyor.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın gıda etiketleme ile beslenme ve sağlık beyanları konusundaki son mevzuat düzenlemelerine de, daha hazırlık aşamasında aktif olarak katılarak destek verdik. Bu düzenlemeler yerinde ve doğrudur. Ancak mevzuat düzenlemesi yapmak her şeyi çözmüyor. Tüketicilerimiz de kendi sağlıkları için ambalajlı gıdaları tüketmeye özen göstermeli, gıda etiketlerini okumayı bir alışkanlık haline getirmelidir. Düzenlemeler, ancak bu sayede istenen faydayı sağlayacaktır.”
Peki yönetmelikler yeni ne getiriyor?
Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ile gıda zinciri içinde yer alan bütün gıda işletmecilerinin sorumlulukları belirleniyor. Gıda zincirinin tüm aşamalarında yer alan gıda işletmecileri (üretici, ambalajlayıcı, perakendeci, toplu tüketim yeri, ithalatçı vb.) yürüttükleri faaliyetlerin gerektirdiği ölçüde tüketiciyi bilgilendirmekten sorumlu olacak.
Mevcut durumda isteğe bağlı olarak veya gıdanın belirli koşulları sağlaması durumunda yapılan beslenme yönünden etiketleme, yeni düzenleme ile hazır ambalajlı bütün gıda etiketlerinde zorunlu hale getiriliyor. Hazır ambalajlı gıdaların etiketlerinde gıdanın 100 g veya 100 ml’sinde bulunan enerji ile besin öğesi (yağ, doymuş yağ, karbonhidrat, şeker, protein, tuz) miktarlarının yer alması zorunlu oluyor.
Restoran, kafe, yemekhane gibi toplu tüketim yerlerinde tüketicilere arz edilen gıdanın adı ve alerjen bileşenlerin belirtilmesi zorunlu hale geliyor. Ayrıca gıdanın bileşiminde etil alkol ve/veya domuzdan elde edilen madde bulunması durumunda da aynı şekilde tüketiciler bilgilendirilecek. Bu bilgiler tüketicilerin kolayca görebileceği şekilde menüler, yazı tahtaları, broşür ve benzeri araçlar vasıtasıyla son tüketiciye sunulacak.
Daha önce uygulamada olan gıda ve içeceklerdeki besin öğeleri ile ilgili, “trans yağ içermez”, “tuzu azaltılmış”, “lif kaynağı” gibi beslenme beyanları ile Avrupa Birliği’nde onaylanmış yeni sağlık beyanlarının 203’ü ülkemize uyumlaştırılarak tek bir çatı altında düzenleniyor. Böylece gıdalarda ve içeceklerde yer alan vitamin, lif gibi pek çok besin ögesinden beklenen faydalardan da tüketicilerimiz haberdar olabilecek. Avrupa Birliği mevzuatı ile uyumlu şekilde hazırlanan yönetmeliklere uyulmaması halinde ise işletmeleri ciddi yaptırımlar bekliyor.
