DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Dünyada en çok endeksler, veriler, istatistikler, araştırmalar, incelemeler, kamuoyu yoklamaları ele alınır, bunlar üzerinden önümüzdeki yılların programları yapılır.
Bu nedenle bende, Türkiye İstatistik Kurumu’nun bu konudaki dört araştırmasını paylaşıyorum.
Perakende Satış Endeksleri
Takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,2 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %2,7, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %12,6, otomotiv yakıtı satışları %9,5 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2018 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,6 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %1, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %0,4, otomotiv yakıtı satışları %0,5 azaldı.
Takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,6 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %15,2, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %9,6, otomotiv yakıtı satışları %0,5 arttı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro 2018 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %1,6 azaldı. Aynı ayda gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %1,1, otomotiv yakıtı satışları %6,1 azalırken, gıda, içecek ve tütün satışları %0,4 arttı.
Ciro Endeksleri
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında takvim etkilerinden arındırılmış ciro endeksi, 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,8 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış toplam ciro endeksi ise bir önceki aya göre %1,3 azaldı.
Takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ciro endeksi, 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %17 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi ciro endeksi ise bir önceki aya göre %1 azaldı.
İnşaat ciro endeksi, 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış inşaat ciro endeksi ise bir önceki aya göre %0,9 azaldı. Ticaret ciro endeksi, 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %8 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ticaret ciro endeksi ise bir önceki aya göre %1,5 azaldı. Hizmet ciro endeksi, 2018 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %15,1 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış hizmet ciro endeksi ise bir önceki aya göre %1,4 azaldı.
Sanayi Üretim Endeksi
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2018 yılı Aralık ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %2,1, imalat sanayi sektörü endeksi %10,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,2 azaldı. Bir önceki aya göre %0,1 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi %1,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,8 azaldı.2018 yılı dördüncü çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,5 azaldı. Bir önceki çeyreğe göre mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise %5,2 azaldı.
İşgücü İstatistikleri
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 706 bin kişi artarak 3 milyon 981 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 2 puanlık artış ile %12,3 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı 2,1 puanlık artış ile %14,3 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 4,3 puanlık artış ile %23,6 olurken,15-64 yaş grubunda bu oran 2,1 puanlık artış ile %12,6 olarak gerçekleşti.
İstihdam edilenlerin sayısı 2018 yılı Kasım döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 201 bin kişi azalarak 28 milyon 314 bin kişi, istihdam oranı ise 0,8 puanlık azalış ile %46,5 oldu.
Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 274 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 72 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %17,7’si tarım, %20’si sanayi, %6,5’i inşaat, %55,8’i ise hizmet sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,9 puan, inşaat sektörünün payı 1,1 puan azalırken, sanayi sektörünün payı 0,8 puan, hizmet sektörünün payı 1,2 puan arttı.
İşgücü 2018 yılı Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 505 bin kişi artarak 32 milyon 295 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,2 puan artarak %53 olarak gerçekleşti. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,3 puanlık artışla %72,4, kadınlarda da 0,3 puanlık artışla %34,1 olarak gerçekleşti.
Kasım 2018 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim göstermeyerek %33,6 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,8 puan artarak %22,8 oldu.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın derlediği verilere göre, 2018 yılı IV. döneminde toplam kamu istihdamı 2017 yılının aynı dönemine göre %20,8 oranında artarak 4 milyon 352 bin kişi oldu. Bu artışta, daha önce kamu istihdamında yer almayan taşeronların kamu çalışanı statüsüne (sürekli işçi) geçmesi etkili oldu.
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam bir önceki döneme göre 228 bin kişi azalarak 28 milyon 591 bin kişi olarak tahmin edildi. İstihdam oranı 0,4 puan azalarak %47 oldu.
Mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 144 bin kişi artarak 3 milyon 907 bin kişi olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı 0,4 puan artarak %12 oldu.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı 0,2 puan azalarak %53,4 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliyete göre istihdam edilenlerin sayısı, tarım sektöründe 54 bin, sanayi sektöründe 40 bin, inşaat sektöründe 47 bin, hizmet sektöründe ise 87 bin kişi azaldı.
