Dört duvar ve lojman kültürü (Köşe yazısı 25.02.2015 Kayseri Star Haber)

DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com

Evet, başlıkta yazdığım gibi.
Türkiye’de insanlarda bir ‘dört duvar kültürü’ var.
Birde ‘lojman kültürü.’
Dört duvar ve lojman kültürünü birde zenginlik sayan, buna olmadık yatırımlar yapan, ‘elalem’ için hava atan bir kültür.
Peki Türkiye ya da şehirler hızla betonlaşırken, doğal yaşam ve yeşil alanlar, sosyal tesisler ne olacak.
İnsanların bunlara ihtiyacı yok mu?
Göstermelik her mahalleye ya da belli yerlere ‘ahbap-çavuş ilişkileri’ ile tesis yapmak, sizce gerçekten halka hizmet mi?
Şöyle bakın.
Bugüne kadar belediyelerin yaptığı sosyal tesislere şöyle bir bakın.
Çoğu kendi partisinin propaganda yeri, buluşma noktası gibi.
Hele Kayseri’nin son yıllardaki moda ,gözde, hava atılan, herkesin güya özlediği yerleşim merkezlerine bakın.
Alpaslan, Köşk, Melikgazi, Uğurevler, Yıldızevler, Mim sin gibi bölgelere şöyle bir bakın.
Kim kazandı, kim kaybetti?
Kazanan müteahhitler, yandaşlar, ortaklar, işini yaptıranlara yakın olanlar.
Kaybedenler, o bölgede oturanlar, yaşayanlar, büyük para dökenler.
Yeşil alanları neredeyse yok gibi.
Sosyal tesisleri öylesine.
Çocukların güvenle oynayabileceği park, bahçelerde öyle.
Okullar yetersiz.
Yollar yarış pisti gibi.
Suçlar üst seviyede.
Hava atma zirvede.
Kul hakkı, yetim hakkı yenme ayrı bir örnek ve model.
Gelişmiş ülkelerde çok katlı binalara ‘lojman kültürü’ deniyor.
İnsanlar iki katlı, yeşil alanı, toprağı çok olan alanlarda yaşıyor.
Zaten Kayseri’ye yıllar önce Avrupa ülkelerinden gelenleri hava olsun diye Sivas caddesine götürmüşler. Binaları göstermişler. Hava atmışlar. Yabancıların ilk sorduğu ise ilginç.
‘Bu binalar kaç metrekare. İçinde hangi tip devlet personeli yaşıyor. Bu lojmanların giderini kim karşılıyor?’ diye.
Sonra bizimkiler ‘Bu binalar lojman değil, zenginlerin yaşadığı yer’ deyince çok şaşırmışlar ‘Böyle zenginlik olur mu. Dört duvara mahkum olan zenginlik anca Afrika ülkelerinde olabilir’ gibi sözler söylemişler.
Ama bizim zenginlerimizde, zenginliğimizde, yaşam şeklimizde herşey zaten tartışılır cinsten.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2014 yılında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen yapıların bina sayısının %13,5, yüzölçümü %24,3, değeri %37,2, daire sayısı %21,2 oranında arttığını açıkladı.
Yapı ruhsatı verilen binaların 2014 yılı ocak-aralık ayları toplamında;yapıların toplam yüzölçümü 217,7 milyon m² iken; bunun 122,4 milyon m2’si (%56,2) konut, 58,7 milyon m2’si (%27,0) konut dışı ve 36,6 milyon m2’si (%16,8) ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşti.
Kullanma amacına göre 156,2 milyon m² (%71,7) ile en yüksek paya iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar sahip oldu. Bunu 12,8 milyon m² (%5,9) ile ofis (işyeri) binaları binaları izledi.
Yapı sahipliğine göre, özel sektör 187,9 milyon m² (%86,3) ile en büyük paya sahip oldu. Bunu 25,8 milyon m² (%11,8) ile devlet sektörü ve 4,0 milyon m² (%1,9) ile yapı kooperatifleri izledi. Daire sayısına göre ise, toplam 1 milyon 14 bin 678 dairenin 949 bin 117’si özel sektör, 50 bin 236’sı devlet sektörü ve 15 bin 325’i yapı kooperatifleri tarafından alındı.
İllere göre 38,6 milyon m2 (%17,7) ile İstanbul en yüksek paya sahip oldu. İstanbul’u, 23,5 milyon m² (%10,8) ile Ankara, 9,4 milyon m² (%4,3) ile Bursa illeri izledi. Yüzölçümü en düşük olan iller sırasıyla Ardahan, Muş ve Tunceli oldu.
Daire sayılarına göre, İstanbul ili 209 bin 902 adet (%20,7) ile en yüksek paya sahip oldu. İstanbul’u 96 bin 417 adet (%9,5) ile Ankara ve 45 bin 239 adet (%4,5) ile İzmir illeri izledi. Daire sayısı en az olan iller sırası ile Hakkari, Ardahan ve Tunceli oldu.
2014 yılında bir önceki yıla göre belediyeler tarafından yapı kullanma izin belgesi verilen yapıların bina sayısı %2,6, yüzölçümü %9,4, değeri %20,6, daire sayısı %6,2 oranında arttı.
Yapı kullanma izin belgesi verilen binaların 2014 yılı Ocak-aralık ayları toplamında; yapıların toplam yüzölçümü 150,8 milyon m2 iken; bunun 91,1 milyon m²’si (%60,4) konut, 38,0 milyon m2’si (%25,2) konut dışı ve 21,7 milyon m2’si (%14,4) ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşti.
Kullanma amacına göre 108,7 milyon m² (%72,0) ile en yüksek paya iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar sahip oldu. Bunu 8,3 milyon m² (%5,5) ile toptan ve perakende ticaret binaları izledi.
Yapı sahipliğine göre, özel sektör 131,0 milyon m² (%86,8) ile en büyük paya sahip oldu. Bunu 16,1 milyon m² (%10,7) ile devlet sektörü ve 3,8 milyon m² (%2,5) ile yapı kooperatifleri izledi. Daire sayısına göre ise, toplam 766 bin 527 dairenin 695 bin 250’si özel sektör, 54 bin 346’sı devlet sektörü ve 16 bin 931’i yapı kooperatifleri tarafından alındı.
İllere göre 26,6 milyon m2 (%17,6) ile istanbul en yüksek paya sahip oldu. İstanbul’u 17,3 milyon m² (%11,5) ile Ankara, 7,5 milyon m² (%4,9) ile İzmir izledi. Yüzölçümü en düşük olan iller sırasıyla Şırnak, Ardahan ve Batman oldu.
Daire sayılarına göre, İstanbul ili 141 bin 188 adet (%18,4) ile en yüksek paya sahip oldu. İstanbul’u 77 bin 816 adet (%10,2) ile Ankara ve 44 bin 476 adet (%5,8) ile İzmir illeri izledi. Daire sayısı en az olan iller sırası ile Batman, Şırnak ve Ardahan oldu.
Seçimde yaklaşırken artık, betonlaşma ve lojman kültüründe birilerinin ekmeğine daha iyi yağ sürülür.
Madem Kentsel dönüşüm uygulanıyor o zaman, oturmaktan, dedikodu yapmaktan, stresten ve dizi izlemekten yorulan şu vatandaşı dört duvardan ve lojman kültüründen kurtaracak şekilde yeni ‘model ve örnek kentler, yerleşim merkezleri ‘ yaratın.
Yeşil alanları, verimli toprakları mutlu azınlık adına ‘kentsel dönüşüm’ diyerek betonlaştırmayın.