Dönemsel ve yıllık gayri safi hasıla… (Köşe yazısı 13.09.2017 Kayseri Star Haber Gazetesi)
DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
Türkiye ve Kayseri için ekonomik göstergelerde önemli olan dönemsel ve yıllık safi hasıla açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu Kayseri Bölge Müdürlüğü’nün bu konudaki iki verileri şöyle.
Gayrisafi yurtiçi hasıla ikinci çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2017 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %5,1 arttı.
Üretim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla tahmini, 2017 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla %16,3 artarak 734 milyar 211 milyon TL oldu.
Gayrisafi yurtiçi hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2017 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim değeri olarak; tarım sektörü %4,7, sanayi sektörü %6,3, inşaat sektörü %6,8 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise %5,7 arttı.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2017 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %6,5 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %2,1 arttı.
Yerleşik hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların(HHKOK) toplam nihai tüketim harcamaları, 2017 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak %3,2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %4,3 azalırken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %9,5 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı, 2017 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak %10,5, ithalatı ise %2,3 arttı.
İşgücü ödemeleri, 2017 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %10,8, net işletme artığı/karma gelir %22,5 arttı.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın aynı döneminde %38,1 iken bu oran 2017 yılının ikinci çeyreğinde %36,2 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %45,5’ten %47,8’e yükseldi.
Yıllık Gayrisafi Yurtiçi Hasıla..
Yıllık bilançolara ve gelir tablolarına dayalı olarak üretim yöntemine göre hesaplanan bağımsız yıllık gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2016 yılında bir önceki yıla göre %3,2 arttı.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2016 yılında bir önceki yıla göre %11,5 artarak 2 trilyon 608 milyar 526 milyon TL oldu. 2016 yılında gayrisafi yurtiçi hasılada en yüksek payı %16,6 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, %11,4 ile toptan ve perakende ticaret ve %8,6 ile inşaat sektörü izledi. Yıllık gayrisafi yurtiçi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.
Kişi başına GSYH 2016 yılında cari fiyatlarla 32 904 TL, ABD doları cinsinden 10 883 Dolar oldu.
Hanehalkı ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların nihai tüketim harcamaları 2016 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre %3,7 arttı. Hanehalkı ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı %59,8 oldu. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla, %21,6 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %15,73 ile ulaştırma ve %15,68 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2016 yılında %14,8 olurken, sabit sermaye oluşumunun payı %29,3 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları %9,5, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %2,2 artış gösterdi.
Mal ve hizmet ihracatı 2016 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre %1,9 azalırken, ithalatı %3,7 arttı.
Gelir yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla hesaplamalarına göre işgücü ödemeleri, 2016 yılında bir önceki yıla göre %22,9 artarken, net işletme artığı/karma gelir %4,1 arttı.
İşgücü ödemelerinin cari gayrisafi katma değer içerisindeki payı 2015 yılında %33,2 iken bu oran 2016 yılında %36,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2015 yılında %50,4 iken 2016 yılında %47,1 oldu.
