DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
Tarım toplumundan önce sanayi şimdi ise uzay teknoloji çağının hastalıkları artmaya başladı.
Stres, sinir, iş korkusu, ailevi ve çevre sorunları, kanunların çalışanların aleyhine çıkması, yerleşim merkezlerinde artan trafik, sağlıklı içme, beslenme, barınma, ısınma gibi pekçok sorun, vücutta istenmedik, beklenmedik hastalıkları ve alarmı beraberinde getirdi.
Artık kazancı yaşama yetmemesi, katkılı gıdaları, eğitime burs bulamama, düğün borçlanması, kiraları konuşmuyoruz bile.
Bunlar içinde en tehlikeli olanı diabet.
Bilim adamlarının, ilgili derneklerin, araştırma ve incelemelerin sonucuna gelince.
Tüm dünyada kronik hastalıklar içinde önemli bir yer tutan diabet hastalığındaki artış ürkütücü boyutlara ulaştı. Bu hızla giderse 2035’de yaklaşık yarım milyar insan diabetten etkilenecek. Türkiye’de ise bu rakam yaklaşık 12 milyona ulaşacak. Daha şimdiden SGK’ya diabet kaynaklı sağlık harcamalarının maliyeti 10 milyar lira.
Küresel ölçekte insan sağlığını tehdit eden diabet hastalığına karşı her yıl milyonlarca dolar harcanıyor. Dünya nüfusunun yaklaşık %8.4’ünü yani 382 milyonu diabet hastalığıyla mücadele ediyor. 2035’de bu sayı592 milyona ulaşacak. Geçen yıl bunun bedeli 548 milyon Dolar.
Birleşmiş Milletler’in (BM) 2011’de tüm üye ülkelerce imzalanan “25/25” isimli projesi diabetteki artışı önlemeye yönelik. Bu projenin amacı 2025 yılına dek kalp-damar hastalıklarından ölümleri önemli oranda azaltmak. Şişmanlık ve diabet hasta artışını önleme temel öğelerden biri .Diabetli hastalarda komplikasyonlara bağlı olarak parmak veya ayak kesilmesi, böbrek yetmezliği, kalp krizi ve inme riski yüksek.
Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmalar, diabetin toplumu tehdit eden en önemli sağlık sorunlarından biri olduğunu gösteriyor.
Sağlık Bakanlığı ile İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin müşterek yaptıkları “TURDEP-II” isimli 15 ilden 26 bin 499 kişinin katılımıyla gerçekleştirdiği bilimsel çalışmada elde edilen veriler, diabet ve obezite tablosunun ciddi oranlarda kötüleştiğini gösterdi.
İnsan sağlığını tehdit eden en önemli sağlık sorunlarından biri olan diyabet, yapılan araştırmalara göre son 40 yılda 6 kat artış gösterdi.
Diyabet hastalığı tüm vücudu sistematik bir şekilde etkiliyor.
Diyabetli hastaların ortalama yüzde 15’inin en az bir ayağında yara oluşuyor. Yara çıkan ayakların yüzde 7 ila yüzde 20’sinde takip eden süreçte ayak herhangi bir seviyeden kesiliyor. Her şeyden önce ayaklarda his kaybı, uyuşma, yanma, karıncalanma gibi rahatsızlıklar, şeker hastalığının ayaklara giden sinirleri etkilemeye başladığının en iyi sinyalleri. Bu nedenle diyabetli hastalarda ayaklardaki ortopedik rahatsızlıklar, nasır, tırnak ve cilt konularında bakım oldukça önemli.
Doğru ayakkabı tercihini bu nedenle ayakların maksimum şişkin olduğu akşam saatlerinde yapılmalı. Böylece uygun ayakkabı alınmalı. Ayakkabının içerisinde parmaklar rahatça hareket edebilmeli. Topuk, ayakkabının topuk kısmına tam oturmalı ve topuklar 5 cm’den daha alçak olmalı. Topuklu ayakkabılardan kaçınmalı ve ayakta ağrı, kızarma ya da su toplamalarına neden olan ayakkabılar bir daha giyilmemeli. Ayakların ayakkabı içerisinde daha sağlam durması için bağcıklı ya da cırt cırtlılar tercih edilmeli. Ayakkabı için pamuklu çoraplar olmalı.
Diyabet hastalığı konusunda sadece ayak sağlığına dikkat etmek de yeterli değil. Kan şekeri kontrolü çok sıkı bir şekilde yürütülmeli. Aynı zamanda kan basıncı, kolesterol ve trigliserid düzeyi oldukça önemli. En önemlisi, sigara ve alkol kullanımı tamamen bırakılmalı.
Diyabet kontrol edilmediği takdirde vücudun tüm organlarına zarar verebilir.
Kalp hastalığı
Felç (inme)
Böbrek hastalığı
Sinir zedelenmesi
Göz hasarı
Sindirim sorunları
Sertleşme sorunu
Cilt sorunları
Enfeksiyon
Diş sorunları bunların en önemlileri.
Peki diabet ve obeziteden korunmak, sağlıklı ve uzun bir yaşam için öneriler ise aşağıda.
İçinde beyaz şeker olan her şeyden uzak durun.
Kola gibi gazlı, şekerli içecekleri asla içmeyin.
Çay kahve gibi içeceklerinizi tatlandırıcı ile değil “şekersiz” içmeye alışın.
Günde bir çay kaşığı “tarçın” yiyin.
Her gün 30-45 dakika hızlı tempoda yürüyün veya ağırlık kaldırma egzersizi yapın.
Kesinlikle ideal kilonuza inin, yani şişmansanız zayıflayın.
Alkolü mümkün olduğu kadar azaltın.
Yemeklerinizde margarin kullanmayın.
Sebze yemeklerini ve salatayı artırın.
Tansiyonunuzun kontrol altında olduğundan emin olun (Her zaman 140/90 ve altı olsun)
Çalışmalar şeker hastalarının aspirinden yararlandığını gösteriyor. Bu yüzden gizli veya aşikâr şekeriniz varsa düzenli olarak, düşük doz, bağırsakta çözülen aspirin preparatı alın.
Kesinlikle sigara içmeyin.
Şekere yatkınlığı olanların ve kilolu kişilerin tansiyon ilacı olarak beta bloker veya idrar söktürücü ilaç kullanmalarının ileride şeker hastası olma ihtimallerini %28-50 oranında artırdığını gösterilmiştir. Doktorunuzla konuşarak kullandığınız tansiyon ilacının şeker hastalarında güvenle kullanılan gruplardan birisinden olduğundan emin olun.
Kısaca sağlıklı kalmak, hayatı dolu ve doyarak yaşamak için spor yapın.
Siyaset, ticaret, ibadet konuşmak yerine, doğanın su, kuş, rüzgar sesi, çiçek, böcekleri, güneşi, ayı, yıldızı ile tanışın..
Bu nedenle kendiniz için haydi harekete geçin.
