Viyana Teknik Üniversitesi, sektörle işbirliği çerçevesinde yürütülen bir projede çölyak hastalığının semptomlarını azaltan, bazı durumlarda ise tamamıyla ortadan kaldıran bir ilaç geliştirdi. İlacın 2021 yılında piyasaya çıkması bekleniyor.
Çölyak hastalığı Avrupa nüfusunda her yüz kişiden bir ya da ikisini etkilediği düşünülen, oldukça yaygın bir hastalık. Kendini gluten adı verilen bir proteine karşı aşırı hassasiyet olarak gösteren hastalık, ülkemizde de birçok kişinin hayat kalitesini oldukça düşürüyor. Gluten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olduğu için, hasta kişilerin bundan uzak kalmaları oldukça zorlaşıyor.
Hastalığın tedavisi konusunda bugüne kadar birçok çalışma yürütülmüş olsa da, ortaya koyulan ilaçlar bağışıklık sistemi üzerinde etki gösteriyor, bu nedenle ciddi olası yan etkiler taşıyor. Bu ilaçların klinik çalışmaları sürdürülüyor olsa da, yakın zamanda piyasaya sürülebilecekleri düşünülmüyor.
Bu nedenle Avusturya’daki Viyana Teknik Üniversitesi’nden araştırmacılar, Sociotech Diagnostics Technologies GmbH. firmasıyla işbirliği içine girerek çölyak tedavisine farklı bir yaklaşım getirmeyi amaçladılar. Bilim insanları bağışıklık sistemine yönelik bir ilaç yerine doğrudan gluten moleküllerine saldıran ve bunları hastalara karşı zararsız hale getiren bir ilaç ürettiler. Bu sayede onay aşamasından çok daha hızlı geçeceği düşünülen ilacın 3 yıldan az bir sürede, 2021 yılında raflarda yerini alması bekleniyor.
Konuyla ilgili açıklamalar yapan Prof. Oliver Spadiut, vücudumuzun yabancı maddelere karşı bir anahtar-kilit sistemi gibi çalışan antikorlar ürettiğini; bu bağışıklık tepkisinin zararlı maddeleri bertaraf ettiğini söyledi. Üniversitenin Entegre Biyoproses Geliştirme Araştırma Grubu’nun başında yer alan Prof. Spadiut, vücuda giren gluten molekülüne yapışarak bağışıklık sistemini tetiklemeden bloke edebilen yeni bir antikor sayesinde çölyak hastalığı semptomlarının giderilebileceğini ifade etti.
Viyana Teknik Üniversitesi’nde yapılan ve BMC Biotechnology dergisinde yayınlanan çalışmada gluteni moleküler düzeyde sarmalayarak bağırsaklarda etkisiz hale getirecek iki antikor parçası incelendi. Genleri yeniden programlanan bakteriler yolu ile elde edilen bu antikorların oldukça başarılı sonuçlar verdiği gözlemlendi.
Prof. Spaduit çalışmanın en zor kısmının, bakterinin istenilen proteinleri üretecek şekilde değiştirilmesi olduğunu;antikorların gerektiği yapıda üretilebilmesi için bunların uygun şekilde bükülmelerini sağlayan bir işlem geliştirmek durumunda kaldıklarını belirtti. Bu nedenle çalışmalarının biraz uzadığını, ancak sonunda kolaylıkla tekrarlanabilir bir yöntem bulduklarını söyleyen Spaduit, artık antikorların endüstriyel boyutta üretilebileceklerini kaydetti.
Çölyak hastalarının gluten içeren gıdaların yanında alacakları ilaç, gıdadaki gluten proteinlerine bağlanarak etkisiz hale getirecek ve hastalığın semptomlarını giderecek. İlacın olumlu etkisinin kişiden kişiye değişebileceğini belirten araştırmacılar, her şekilde ürünün 2021 yılında eczanelerde olmasını beklediklerini müjdeledi. (Gıda Hattı)
