Atık ve arıtma…(Köşe yazısı 02.12.2015 Kayseri Star Haber Gazetesi)

DAVUT GÜLEÇ

GAZETECİ-HİSF KAYSERİ TEMSİLCİSİ
davutgulec@hotmail.com

Gazeteciliğe başladığımız yıllarda Kayseri’nin atık ve arıtma tesisinin ivedilikle yapılması gündemde idi. Sonrasında yapıldı, eksik yapıldığı, sanayi bölgelerinin atık sularını temizlemediği, bunun için harcanan para kadar yeni bir harcamaya ihtiyaç olduğu yansıdı.
Ben isterseniz Kayseri’deki iki arıtma tesisini hatırlatayım.
Ankara yolu üzerinde yapıldıktan sonra 7 Ağustos 2003’te arıtmaya, 20 Şubat 2005’te tümü tamamlanarak Kayseri’nin atık sularını arıtmaya kendi başlayan, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi arıtma tesisinde 54 personel çalışıyor. Arıtma Tesisi çıkış suyu Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin ön gördüğü alıcı ortama deşarj standartları sağladığı gibi sorumluluğu olmadığı halde karbon gideriminin yanı sıra azot ve fosfor giderimi de yaparak AB standartlarında bir çıkış suyu kalitesini sağlıyor.
Atıksuların işlendiği arıtma tesisinde, ham çamur stabilize edilerek ekolojik yönden kullanıma uygun hale getiriliyor. Arıtma çamuru yani biogaz elde ediliyor. Üretilen biogaz ile elde edilen elektrikle tesisin bir kısim ihtiyacı buradan karşılanıyor. 2010 yılı içerisinde tesiste kullanılan elektriğin % 23’ü biogaz ile üretildi. Tesiste yaklaşık olarak 7.000 m3/gün gaz üretiliyor. Elde edilen elektrik enerjisi yaklaşık 10.000 kwh/gün mertebesinde.Elektrik üretilirken elde edilen ısı enerjisinden kış aylarında tesisteki binaların ısıtılması sağlanıyor, tesiste sürekli sıcak su kullanılıyor.
İşlenmiş arıtma çamurları yani biyokatılar arazide, tarım alanlarında, ıslah amaçlı, yeşil alanlarda ve ağaçlandırma alanlarında kullanılıyor.Arıtma tesisinden günlük 325 m3 arıtma çamuru (biyokatı), yaklaşık 15 m3 kum ve ızgara atığı çıkıyor. Arıtma tesisi öncesine nazaran günlük 340 m3 arıtma malzemesi Kızılırmağı besleyen Karasu’ya verilmiyor.
-Kayseri OSB arıtma
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’nin 22,5 milyon TL değerindeki yatırımı olan ve günlük 40 bin metreküp kapasiteli Atıksu Arıtma Tesisi’de çok önemli bir tesis.
Tesise günlük 25 bin metreküp atık su geliyor. Doğayı korumak ve gelecek nesillere daha temiz bir çevre bırakma amaçlı. Tesis, ekipman kalitesi, proses özellikleri, ilk yatırım maliyetleri dikkate alındığında örnek tesis. Tesisin giriş yapısı, kaba ızgara, terfi havuzu, ince ızgara ve havalandırmalı kum-yağ tutucu gibi ortak yapıları günlük 60 bin metreküp nihai kapasiteye göre yapılmış. Tesiste fiziksel-kimyasal ve biyolojik arıtma gerçekleşiyor. Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan çamur da enerji üretmek üzere kullanılacak. Tesisden yüzde 20-25 kurulukta günlük 15-30 ton çamur çıkıyor.
acak ve çıkan çamur yapılan sözleşme ile Altan İthalat İhracat Firması tarafından enerji elde edilmek üzere bedelsiz olarak alınarak bertaraf edilecek” ifadelerini kullandı.
Peki Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye genelindeki Organize Sanayi Bölgeleri Su, Atıksu ve Atık İstatistikleri nasıl?
Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Su, Atıksu ve Atık İstatistikleri Anketi kapsamında faal olan 196 Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğünden elde edilen sonuçlara göre 2014 yılında su şebekesi ile dağıtılmak üzere 168 milyon m3 su çekildi. Çekilen suyun %45,5’i kuyudan, %16’sı kaynaklardan, %13,5’i şehir şebekesinden, %25’i ise baraj, gölet ve akarsulardan çekildi.
OSB kanalizasyon şebekelerinden 2014 yılında toplam 254 milyon m3 atıksu deşarj edildi. Atıksuyun %72,9’u akarsuya, %9,1’i şehir kanalizasyonuna, %6,4’ü kuru dere yatağına, %11,6’sı ise diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.
OSB atıksu arıtma tesislerinde 2014 yılında toplam 221 milyon m3 atıksu arıtıldı. Arıtılan atıksuyun %50,9’una gelişmiş, %49,1’ine ise kimyasal ya da biyolojik arıtma uygulandı.
OSB’ler tarafından 2014 yılında 533 bin ton atık toplandı. Toplanan atığın 63 bin tonu OSB bünyesinde geri kazanıldı veya geçici depolandı, 109 bin tonu OSB dışında geri kazanıldı, 361 bin tonu ise OSB bünyesinde veya OSB dışında bertaraf edildi. Bertaraf edilen atıkların %58,4’ü düzenli depolama sahalarında, %41,6’sı ise çöplük sahalarında bertaraf edildi.
Bu arada Kayseri dahil, Türkiye genelindeki atık ve arıtma tesislerinde, hangi gün ve saatlerde su tüketimi fazlalaşıyor, bu atıkların içinden neler çıkıyor, bunda alt yapının önemi, eksikliği, kadınların, erkeklerin, çocukların, ailelerin bilinçsizliğini de bu atıkların içinde görmek mümkün.
Örnek, model ve modern şehirler için toplum bilinci ve bu tesisler kaçınılmaz.