(Özel) Kayseri’nin ilk kadın hakemi Hatice: Atatürk ve Cumhuriyet’in verdiği hakları çoğu kadın yaşamıyor

Kayseri’nin ilk futbol ve hentbol, Hentbol Süper Liginin ise ilk kadın hakemi olan Hatice Kürkçüo (48) babası ile ticari taksicilik yaparken ‘kadın çalışmaz’ diyenleri kınadı, kadınları kendi ayakları üzerinde durmaları için, Atatürk’ün ve Cumhuriyet’in kendilerine sağladığı hakları iyi kullanmalarını önerdi. ‘Okuyun, öğrenin, çalışın, çabalayın, ekmeğinizi taştan çıkartın’ diyen Hatice Kürkçüo, kendisinin en büyük rehberinin ‘Andımız’ ve Atatürk’ün ‘Gençliğe hitabesi’ olduğunu söyledi.

Halen futbol ve hentbolda gözlemci olarak görevine devam eden Hatice Kürkçüo ile taksicilikten, futbol-hentbol hakemliğine, ilk çıktığı maçın ve taksi sürmeye başladığı heyecandan, müşterisine, neden tercih edildiğinden kadının yaşamındaki zorluklara birçok konuyu konuştuk. İşte o konuşma.

Kayseri’nin ‘Erkilet güzeli bağlar bozuyor’ diye adlandırılan türküsünün o güzeli benim. Kayseri’de hentbolda bayan hakem olarak 1989 yılında kursa gittim. 1992 yılında futbol hakemliği kursuna gittim. 1993 yılında aday hakemliğim kalktı ve il hakemi olarak görev yapmaya başladım. 2003 yılında futbol ve hentbol hakemliğimi sonlandırarak gözlemci olarak göreve başladım. Halende futbol ve hentbolda gözlemci olarak devam ediyorum. Ama ben yapmak istedim ve yaptım. Kayseri’de ilk bayanım. Hentbolda da Türkiye’de süper lige giden ilk bayanım. Hentbolda önüm çok güzel açıldı. Bayan olmanın engeline takıldım işin açıkçası.

Çok heyecanlı ve güzel bir müsabaka idi. Korkudan bacaklarım titriyordu. Hata yapmaktan korkuyordum. Şort giymekten utanmıştım. Ama çok keyifli ve çok güzeldi. Maça çıkan orta hakemim bana sonuna kadar destek olmuştu. Bu işi yapacağımı söylemişti. İlk müsabakadan sonra ‘evet ben bu işi yapacağım. Ben hakemlik yapacağım. Kayseri’de bir ilki başaracağım’ diye karar verdim.

Benim buraya gelmemin en büyük etkisi, çocukluğumuzdan beri bize öğretilen ‘Andımız’ın olması ve sonrasında Atatürk’ün ‘Gençliğe hitabını’ örnek alarak, Atatürk’ün biz kadınlara seçme ve seçilme hakkını vermesi, kadınların haklarının olması, kadınların miras haklarının olması, kadınların özlük haklarının olması ve kadınların özgürce yaşayacağı bir ülke olması nedeniyle ben bu işlerde, özelliklede hakemlikte ‘Evet ben bu işi yaparım. Benim en büyük destekçilerimden biri Atatürk. Çünkü Atatürk bize ‘İlerleyin, durmayın ve okuyun’ dedi. Ve ‘doğrudan hiçbir zaman vazgeçmeyin’ dedi. Bende o yolda devam ediyorum.

İlk başladığımda arabama yaşlı bir amca binmişti. Hastaneye götürdüm. Amca ‘Bir daha senin arabaya binmeyeceğim’ dedi. ‘Bayanlar araç mı kullanır. Siz nasıl araç kullanıyorsunuz? dedi. Sonra aradan bir yıl geçti ve ben amcayı buldum. ‘Gel amca seni gezdireyim’ dedim. ‘Bak ben taksiciliği yavaş yavaş öğrenmeye başladım’ dedim. Arabaya bindi. Dedi ki ‘Yavrucuğum helalı hoş olsun. Bu işi yavaş yavaş öğrenmeye başladın. Sen ve bayanlar daha dikkatli, daha sakin. Ben kendimi daha güvenli hissediyorum. Bundan sonra ben hep senin arabana bineceğim’ dedi. O gün çok mutlu oldum buna.

Müşterilerim yüzde 50-50 gibi bayan ve erkek.  Tercihleri de genelde benden yana oluyor. Çünkü daha sakinim, daha güvenilirim, sohbetim daha keyifli. Sohbetim genelde ticaret, ekonomi, kozmetik, tarih futbol oluyor. Benim uzmanlık alanlarımdan bir tanesi futbol. Bayanlarla kozmetik, güzellik her şeyi konuşabildiğim için. Aracı durdurduktan sonrada sohbeti 5 dakika devam ettirip, ondan sonra giden müşterilerim var. Taksimetrelerimize zam geldiği için müşteri potansiyelimiz daha da azaldı. Ama umarım daha da artacak. İnanıyorum buna. Ama ne kadar sürer bilmiyorum.

Yıllardır çalıştım. 15 yıl spor hocalığı yaptım.10 yıl diş protezciler derneği genel sekreterliği yaptım. 5 yıl ön muhasebe yaptım. 3 yıldır da ticari taksi kullanıyorum. Hepsinin farklı farklı zorlukları var. Hepsi de meşakkatli işler. Ama kadın dediğin her şeyi öğrenmek ve yapmak zorunda. Kadın kendi ayakları üzerinde durabilmeli.

Ticari taksi kullanmaya keşke daha önce başlasaydım dedim. Hayatımda keşke dediğim tek şey ticari taksiye daha önce başlasaydım dedim. Ancak şöyle bir şey var. Ticari taksiden aldığım para sadece ticari taksinin masraflarına yetiyor. Nasıl geçiniyorsunuz diyeceksiniz. Babamın emekli maaşı var, yoksa geçinmek gerçekten çok zor. Ve çok zor geçinirdim.

Kadınlar bir şeyler yapmalı ve ayakları üzerinde durmalı. Ben 8 yaşından beri para kazanmaya çalışıyorum. En azından kendi ihtiyaçlarımı gidermeye çalışıyorum. Dağdan alıç toplar, onu okula getirir, beslenme saatinde satardım. Ben oradan günlük masrafımı çıkartırdım. En azından aileme bir noktada katkıda bulunurdum. Tatillerde marketlerde çalıştım. THK’de çalıştım. Kurban Bayramı’nda deri topladım. Yaptıklarımdan hiçbir zaman utanmıyorum. Çünkü, ekonomik gücümün üstünde kendi ayaklarımın üzerinde durmanın, kendi özgüvenimi sağlamanın en büyük etkilerinden biri.

Kadın çalışmalı. Kadın çalışmaz diyen yanlış yapar. Kadın çalışmaz diyen yanlış yorumlar. Ben o insanlara katılmıyorum ve o insanları kınıyorum. Kadın çalışmalı, ev ve aile ekonomisine destek olmalı. Ailenin bir ucundan da tutmalı. Bu çok önemli ve ben kesinlikle kadının çalışmasından yanayım. Biz kadınlar aslında çok zor insanlarız. Zor hayatlar yaşıyoruz. Ben çalışıyorum. Sabah 07,30’da geliyorum akşam 20.00 gibi evime gidiyorum. Evde annem olmasına rağmen çamaşırdı, bulaşıktı, temizlikti, ütüydü. Annem 70 yaşında, ona yardım etmek zorundayım. Birde yalnız yaşadığımı ve evli olduğumu düşünürseniz, evli kadınların hayatları daha zor. Çocukları var. Bakmak zorunda oldukları eşleri var. Yemek yapmak zorundalar. Herşey dört dörtlük olmak zorunda. Ütü yapmak zorundalar. Hayatı o kadar zor yaşıyorlar ki.

Cumhuriyet’in, Atatürk’ün bize verdiği o güzel haklar var ki. Türk kadını o hakları hak ediyorlar ve doyasıya yaşamaları gerekiyor. Ama çoğu yaşamıyor. Oysaki Arap ülkelerindeki insanlar araç kullanamıyorlar. Kadınlar araç kullanamıyorlar, sokağa çıkamıyorlar. Ama biz burada o kadar özgür, o kadar rahat, o kadar güzel yaşıyoruz ki, onun kıymetini mutlaka bilmeliyiz. Bu şekilde kadın olduğumuz için, kadın haklarına sahip çıkmamız gerektiğine ben inanıyorum.  Sonuna kadarda sahip çıkmak için elimden geleni yapıyorum.

Kadın her mesleği yapar. Ben yeri geliyor bağa gidiyorum bel, çapa, aşı, keser yapıyor, domates topluyorum. Yeri geliyor evde ütü, yemek, temizlik yapıyorum. Yeri geliyor çıkıyor araç kullanıyor para kazanıyorum. Bunu tüm kadınlar yapabilir.

Tribünde ben ve kadın olduğu zaman insanlar kendine çeki düzen veriyor. Küfür daha da azalıyor. Bayanların bu konuda daha da artmasını istiyorum. İnsanların kendilerine çeki düzen vermeleri, daha çok kibar konuşmaları, değer yargılarının değişmesi adına, kadınların her yerde olmasını destekliyorum. Ben bunu yaşıyorum.

Başarılı kadınları gördükçe çok mutlu oluyorum. Zirvede çok başarılı, güzel kadınlarımız, kızlarımız var. Devletimizde kadınlarımıza sahip çıkıyor. Onun içinde lütfen başarılı olmak için elinizden gelen çabayı sarf edin. Okuyun, öğrenin, çalışın, çabalayın, ekmeğinizi taştan çıkartın. Eminimde Devletimizde zaten kadına sahip çıkıyor. Sahip çıkmaya da devam edecektir, eminim.