DAVUT GÜLEÇ
GAZETECİ
davutgulec@hotmail.com
İtfaiye ile ilgili yazıma dün kaldığım ‘İtfaiye hizmetleri ile koordinasyonu sağlayacak bir merkezi yönetim kuruluşu yoktur’ bölümünden devam ediyorum.
İtfaiye teşkilatının yangın söndürme dışındaki pekçok görevi, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) yürüttüğü görevlerle örtüşmektedir. Arama kurtarma faaliyetleri açısından her iki kurum da yetki ve sorumluluklarının benzerlik göstermesi kaynakların verimsiz kullanımına neden olmaktadır.
“Beledi” İtfaiyecilik anlayışı kapsamında ele alınan Türkiye’de İtfaiye Mevzuatı’nın son derece dağınık olması, Türkiye’de özel bir “İtfaiye Kanunu” nun bulunmaması, itfaiye hizmetlerinin ve itfaiyecilik mesleğinin net bir tanımının yapılmamış olması, yeni bir “İtfaiye Kanunu” na ihtiyaç duyurmaktadır. Ayrıca İtfaiye Teşkilatının finansmanı yeniden düzenlenmelidir.
Aslında bu alanda örnek bir yapılanma çok uzun yıllardır merkezi olarak varlığını sürdüren 112 Acil Sağlık Hizmetleridir.
Çözüm önerimiz, İçişleri Bakanlığı bünyesinde ya da AFAD a bağlı bir İtfaiye Genel Müdürlüğü ve İtfaiye Akademisinin kurulmasıdır.
Ayrıca İtfaiye teşkilatlarına, sadece Meslek Liselerinin İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği Bölümleri ile, Meslek Yüksek Okullarının İtfaiyecilik Bölümü mezunları ile Afet ve Acil Durum Yönetimi mezunları alınmalıdır.
Gönüllü İtfaiyecilik anlayışı da mevzuatımızda net olarak yer almalıdır. Gönüllü itfaiyecilik, Türkiye’de yeni gelişen, dünyada ise yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Düzenlemelerle gönüllülerin trafik, itfaiye ve arama kurtarma faaliyetlerinde görev alabilmeleri sağlanabilmektedir.
Bu düzenlemelerle belediyelerce bir harcama alanı gibi görülebilen İtfaiye teşkilatının ve itfaiyecilik mesleğinin, karada, havada ve denizde, kamu ve özel sektörde, hak ettiği standartlara kavuşması sağlanacaktır.
Ek: İtfaiye Kısa Tarihi ve Yasal Düzenlemesi: 1714 yılında Tulumbacılar adıyla yeniçeri ocağına bağlı olarak yaşama geçen Türk İtfaiyeciliği Askeri sisteme bağlı olarak 210 yılı aşkın bir süre hizmet ettikten sonra, 1826’da yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla, 1827 yılında kurulan yeni ordu bünyesinde tulumbacılar ocağı yerine “Yangıncı Taburu” olarak yerini almıştır. Bu teşkilat daha sonra Askeri İtfaiye adını almıştır.
1868’de Şehremaneti, Belediye Reisliği ve Belediye Dairelerinin kurulmasıyla, İstanbul’un yangın söndürme işi yalnız askere bırakılmayarak Belediyenin görevleri arasında sayılmıştır. 1890 yılında, bu defa taşrayı da ilgilendiren, “Men-i Harik Tedâbirini Havî Nizamname” si ile, belediye örgütlerinde yangın tertibatının tamamlanması ve personel açığının giderilmesi amaçlanmış ve Belediye dairelerinde de tulumbacı takımları tesis edilmeye başlanmıştır. Cumhuriyet’in ilanı ile beraber itfaiye teşkilatı hızla yayılmış, 3 Nisan 1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra, belediyelere “yangın vukuunu men edecek tedbirleri almak” görevi verilmiştir. İtfaiye teşkilatının dayanağı olan 15. madde 22. fıkra gereğince, tüm il merkezlerindeki belediyeler teşkilatlarını kurmuşlardır. İtfaiye teşkilatlarına, 1958 yılında çıkarılan Sivil Müdafaa Kanunu ile itfaiyeler, yangınların dışında afetlerde de halkın can ve mal kaybının en düşük seviyede tutulması için gerekli tedbirleri almakla yükümlü kılınmıştır. Böylece arama kurtarma faaliyetleri yangınla mücadele ile birlikte itfaiye teşkilatının temel görevleri arasına girmiştir.
İtfaiye teşkilatının görevleri Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nde şu şekilde yer almıştır:
“Yangınlara müdahale etmek ve söndürmek, her türlü kaza, çökme, patlama, mahsur kalma ve benzeri durumlarda teknik kurtarma gerektiren olaylara müdahale etmek ve ilk yardım hizmetlerini yürütmek, arazide, su üstü ve su altında her türlü arama ve kurtarma çalışmalarını yapmak, su baskınlarına müdahale etmek, doğal afetler ve olağanüstü durumlarda kurtarma çalışmalarına katılmak, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ile verilen görevleri yapmak, Sivil Savunma ile İlgili Şahsi Mükellefiyet, Tahliye ve Seyrekleştirme, Planlama ve Diğer Hizmetler Tüzüğü gereğince kurulan itfaiye servisi mükelleflerini eğitmek, nükleer, biyolojik, kimyasal (NBC) maddeleri ile kirlenmelerde arıtma işlemlerine yardımcı olmak, halkı, kurum ve kuruluşları itfaiye hizmetleri ile ilgili olarak bilgilendirmek, alınacak önlemler konusunda eğitmek ve bu konuda tatbikatlar yapmak, kamu ve özel kuruluşlara ait itfaiye birimleri ile gönüllü itfaiye personelinin eğitim ve yetiştirilmesine yardım etmek; bunların bina, araç-gereç ve donanımlarının itfaiye standartlarına uygunluğunu denetlemek ve bu birimlere yangın yeterlilik belgesi vermek ve gerektiğinde bu birimlerle işbirliği yapmak, belediye sınırları dışındaki olaylara müdahale etmek, belediye sınırları içinde bacaları belediye meclisince tespit edilecek ücret karşılığında temizlemek veya temizlettirmek ve bacaları yangına karşı önlemler yönünden denetlemek, talep edilmesi halinde orman yangınlarının söndürülmesi çalışmalarına katılmak, imar planlarına göre parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı madde depolama yerlerini tespit etmek, işyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşlarını yangına karşı önlemler yönünden denetlemek, bu konularda mevzuatın öngördüğü izin ve ruhsatları vermek, belediye başkanının verdiği diğer görevleri yapmak”.
