Milliyet gazetesi yazarı Güngör Uras, Noel/Chrismas ve Yılbaş hakkında doğru bilinen yanlışları bugünkü köşesinden yazdı.
‘Noel-Chrismas’ başlıklı bugünkü yazısında Güngör Uras şunları yazdı:
“24 Aralık gecesi ve 25 Aralık Hıristiyanlar için özel bir gece ve özel bir gün. Dünyadaki 2.2 milyar Hristiyan bu geceyi Noel / Christmas olarak kutlayacak.
Bu gece İsa’nın ‘doğum günü’ değil. Bu gecenin ‘yeni yıl’ ile bir ilgisi yok. (İsa’nın doğum günü yok. Doğum günü bilinmiyor.) Noel / Christmas gecesi İsa’nın doğum günü kutlanmıyor ama “Beden alıp dünyaya geliş olayı” kutlanıyor. Noel / Christmas, Hristiyanların “Epiphany” diye isimlendirilen yortularından kaynaklanmış dini kökenli bir töredir.
Hristiyanlar her yıl 6 Ocak tarihinde “Epiphany” diye adlandırılan bir “yortu” gününde; (1) İsa’nın beden alıp dünyaya gelişini, (2) 8 günlük iken sünnetini, (3) 40 günlük iken mabede sunuluşunu, (4) 12 yaşında din adamlarıyla konuşmasını, (5) 30 yaşında vaftizci Yahya tarafından vaftizini, bir arada, tek bir günde kutlarlardı.
KUTLAMA MS 354’TE BAŞLADI
Hristiyanlık öncesi Roma’da ise değişik putlara tapanlar 25 Aralık günü Güneş’in yükselişine dayalı olarak, Güneş sembolü ışığa taparak değişik eğlenceler düzenlerdi. Bu eğlenceler Hristiyan dininin ahlak anlayışına ters, çarpık eğlencelerdi.
Hristiyan dinini Roma’da yaymaya çalışan din adamları “6 Ocak’ta Epiphany yortusundaki kutlamalar arasında yer alan 5 farklı kutlamadan” biri olan “İsa’nın beden alıp dünyaya gelişinin kutlamasını” 25 Aralık gününe çektiler. Böylece milattan sonra 354 yılından itibaren 25 Aralık kutlamaları Roma’da İsa’nın doğum kutlamalarına dönüştü.
İSTANBUL’DAKİ KİLİSE DE BU KARAR UYDU
380 yılında, “Doğu’daki Hıristiyanların da Batı’dakiler gibi, İsa’nın beden alıp dünyaya gelişini 25 Aralık’ta kutlamaları” için emir çıkardı. Şimdi Hıristiyanlar bir bütün olarak 25 Aralık gününü kutluyor ama Ermeniler hâlâ 6 Ocak gününde “Epiphany” kutlamalarını sürdürüyor.
NOEL-CHRISTMAS NE DEMEK?
24 Aralık gecesi ve 25 Aralık günü kutlamaları daha sonraları, 597 yılında Noel / Christmas olarak adlandırıldı.
Bunun hikâyesini de Nurhan Bemad’dan öğrenmiştim. İsa’nın doğumu Latin dilinde söyle anlatılır:
“Festum nativitatis Domini nostri Jesu Christi”… Bu uzun anlatım değişik kiliselerde tekrarlanırken kısaltılarak “Dies Natalis Domini” (Jour de naissance du Seigneur) halini aldı. Bu kısa anlatım içindeki Natalis kelimesi de “derive” olup, İtalya’da “Natale”, İspanya’da “Navidad”, Portekiz’de “Natal” ve Fransa’da “Noel” haline geldi.
Papa Gregoire le Grand taralından 597 yılında Saksonlara Hristiyan dinini öğretmek misyonu ile İngiltere’ye gönderilen St. Augustin, Hristiyan propagandası için “görkemli ayinler” düzenledi, 25 Aralık kutlamalarını da kısaca “Noel” günü olarak adlandırdı.
Hıristiyan kiliselerinde “mass” ekmek ve şarabın takdisi ayinlerine verilen isimdir.
İsa’nın (Christ’in) beden alış ayininin yapıldığı güne bu yaklaşımla Christmas günü denildi.
